ಭಾರತದ ಪ್ರಮುಖ ಪರಿಸರ ಚಳುವಳಿಗಳು

*ಭಾರತದ ಪ್ರಮುಖ ಪರಿಸರ ಚಳುವಳಿಗಳು*

ಹಸಿರು ಚಳುವಳಿ' ಅಥವಾ 'ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಚಳವಳಿ

1.ಬಿಷ್ನೋಯ್ ಚಳವಳಿ  -  1700

ಸ್ಥಳ- ಖೇಜರ್ಲಿ, ಮಾರವಾರ್ ಪ್ರದೇಶ, ರಾಜಸ್ಥಾನ

ಮುಖಂಡರು- ಅಮೃತಾ ದೇವಿ, ಬಿಷ್ನೋಯ್ ಗ್ರಾಮಸ್ಥರು & ಖಜರ್ಲಿ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ.

ಗುರಿ-  ರಾಜನ ಅರಮನೆ ಕಟ್ಟಲು ಮರಗಳನ್ನು ಕತ್ತರಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಸೈನಿಕರ ತಡೆ

2. ಚಿಪ್ಕೋ ಚಳವಳಿ-1973

ಸ್ಥಳ-ಚಮೋಲಿ ಜಿಲ್ಲೆ ಮತ್ತು ನಂತರ ಉತ್ತರಾಖಂಡದ ತೆಹ್ರಿ-ಗಡ್ವಾಲ್ ಜಿಲ್ಲೆ

ನಾಯಕರು- ಸುಂದರ್ಲಾಲ್ ಬಹುಗುಣ, ಗೌರಾ ದೇವಿ, ಸುಧೇಶ ದೇವಿ, ಬಚ್ಚನಿ ದೇವಿ, ಚಂಡಿ ಪ್ರಸಾದ್ ಭಟ್, ಗೋವಿಂದ ಸಿಂಗ್ ರಾವತ್, ಧೂಮ್ ಸಿಂಗ್ ನೇಗಿ, ಶಂಷರ್ ಸಿಂಗ್ ಬಿಶ್ತ್ ಮತ್ತು ಘಾನಸಮ ರತುರಿ.

ಗುರಿ- ಹಿಮಾಲಯದ ಇಳಿಜಾರುಗಳಲ್ಲಿ ಮರಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ಮುಖ್ಯ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿತ್ತು

3. ಸೈಲೆಂಟ್ ವ್ಯಾಲಿ  ಉಳಿಸಿ ಚಳವಳಿ-1978

ಸ್ಥಳ-ಸೈಲೆಂಟ್ ವ್ಯಾಲಿ, ಭಾರತದ ಕೇರಳದ ಪಾಲಕ್ಕಾಡ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ನಿತ್ಯಹರಿದ್ವರ್ಣದ ಉಷ್ಣವಲಯದ ಅರಣ್ಯ.

ನಾಯಕರು- ಕೇರಳ ಶಾಸ್ತ್ರ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ ( KSSP) NGO ಮತ್ತು ಕವಿ ಕಾರ್ಯಕರ್ತ ಸುಘತಕುಮಾರಿ ಸೈಲೆಂಟ್ ವ್ಯಾಲಿ ಪ್ರತಿಭಟನೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಗುರಿ-ಸೈಲೆಂಟ್ ಕಣಿವೆಯ ಮರಗಳನ್ನು ಜಲವಿದ್ಯುತ್ ಯೋಜನೆಗಾಗಿ  ನಾಶವಾಗುವುದನ್ನು ತಡೆಯುವುದು

4. ಜಂಗಲ್ ಬಚಾವೊ ಆಂದೋಲನ- 1982

ಸ್ಥಳ- ಬಿಹಾರದ ಸಿಂಗ್ ಭೂಮ್ ಜಿಲ್ಲೆ

ನಾಯಕರು- ಸಿಂಗ್ ಭೂಮ್ ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನರು

ಗುರಿ- ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸಾಲ್ ಅರಣ್ಯವನ್ನು ತೇಗದ ಮರ ಬದಲಿಸಲು ಸರ್ಕಾರಗಳ ವಿರುದ್ಧ.

ಈ ಕ್ರಮವನ್ನು ಅನೇಕ ಜನರು "ಗ್ರೀಡ್ ಗೇಮ್ ಪೊಲಿಟಿಕಲ್ ಪಾಪ್ಯುಲಿಸಮ್" ಎಂದು ಕರೆದರು. ನಂತರ ಈ ಚಳುವಳಿ ಜಾರ್ಖಂಡ್ ಮತ್ತು ಒರಿಸ್ಸಾಕ್ಕೆ ಹರಡಿತು.

5. ಅಪ್ಪಿಕೋ ಚಳವಳಿ-1983

ಸ್ಥಳ-  ಕರ್ನಾಟಕದ ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ ಮತ್ತು ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು

ನಾಯಕರು-ಪಾಂಡುರಾಂಗ್ ಹೆಗ್ಡೆ

ಗುರಿ- ನೈಸರ್ಗಿಕ ಕಾಡಿನ ಪತನ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಾರೀಕರಣ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಚೀನ ಜೀವನೋಪಾಯದ ನಾಶಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ.

6. ನರ್ಮದಾ ಬಚಾವೋ ಆಂದೋಲನ್ (NBA)-1985

ಸ್ಥಳ- ಗುಜರಾತ್, ಮಧ್ಯ ಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಮೂಲಕ ಹರಿಯುವ ನರ್ಮದಾ ನದಿ.

ನಾಯಕರು- ಮೇಧಾ ಪಾಟ್ಕರ್, ಬಾಬಾ ಆಮ್ಟೆ, ಆದಿವಾಸಿಗಳು, ರೈತರು, ಪರಿಸರವಾದಿಗಳು ಮತ್ತು ಮಾನವ ಹಕ್ಕುಗಳ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರು.

ಗುರಿ-ನರ್ಮದಾ ನದಿ ಸುತ್ತಲೂ ಆಣೆಕಟ್ಟು ಕಟ್ಟುವುದನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಲು ,
ಇದು ಸಾಮಾಜಿಕ ಚಳವಳಿ ಕೂಡ ಆಗಿತ್ತು

7. ತೆಹ್ರಿ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಸಂಘರ್ಷ- 1990

ಸ್ಥಳ- ಉತ್ತರಾಖಂಡದ ತೆಹ್ರಿ ಬಳಿ ಭಾಗಿರಥಿ ನದಿ.

ನಾಯಕರು-ಸುಂದರ್ಲಾಲ್ ಬಹುಗುಣ

ಗುರಿ- ದುರ್ಬಲ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ವಿರುದ್ಧ  ನಗರ ನಿವಾಸಿಗಳ ಹೋರಾಟ