Indian polity part -4

The Polity

Also Read in : हिंदी
Categories
National Institution for Transforming India (NITI) Aayog
Jul 18, 2015

The NITI Aayog (National Institution for Transforming India), is a think tank of the Government of India established on 1 January 2015 as a replacement for the Planning Commission to give suggestions to the Governments at the central and state levels with relevant strategic, directional and technical advice across the spectrum of key elements of policy / development process. The Prime Minister of India heads the Aayog as the Chairperson. Currently Arvind Pangariya is the vice chairman of the NITI Ayog.

National Human Rights Commission
Jul 18, 2015

National Human Rights Commission is a statutory body responsible for the protection and promotion of human rights in the country. The National Human Rights Commission was established in the year 1993 by the Protection of Human Rights Act, 1993 passed by the Parliament. It must be headed by the retired chief justice of India.

National Finance Commission
Jul 18, 2015

The primary mandate of the National Finance Commission is to recommend a formula for sharing net proceeds of tax revenues of the Centre with the states. Article 280 of the Constitution of India requires the Constitution of a Finance Commission every five years, or earlier on the recommendation of president of India.

Fundamental Duties of the Citizens of India
Jul 18, 2015

The fundamental duties were incorporated in Part IV-A of our constitution by 42nd Constitutional Amendment Act, 1976. Presently we have 11 fundamental duties in our constitution under article 51-A, which are statutory duties and are enforceable by law. The idea behind the incorporation of the fundamental rights was to emphasise the obligation of the citizen in exchange of the comprehensive fundamental rights enjoyed by them.

Electoral Reforms in India
Jul 17, 2015

Electoral reforms refer to the development and benign change in election processes in India in order to facilitate better democracy, clean politics, ideal members of legislative houses, equality of representation and so on. Articles 324-329 deal with elections and electoral reforms. Electoral reforms are required to uphold the aspiration of our ancestors, to accomplish the ideals of our constitution and to have a true democracy in letter as well as in spirit by conducting fair elections.

Elections in India
Jul 17, 2015

Elections are a significant part of the Indian democratic structure. Elections in India are held for the Lok Sabha and Rajya Sabha, the State Legislative Assemblies (Vidhan Sabha), Legislative Council (Vidhan Parishad). Elections are conducted as per constitutional provisions and the laws made by the Parliament. Article 324 of Indian constitution explains about the provision of election commission in India.

Election Commission of India
Jul 17, 2015

The constitution under article 324 provides for an Election Commission, the apex body, which conducts elections in India in a free and fair manner to ensure people’s participation in the election process. The Election Commission of India is an autonomous, established federal authority responsible for administering all the electoral processes in the Republic of India. Under the supervision of the commission, free and fair elections have been held in India at regular intervals as per the principles enshrined in the Constitution.

Directive Principles of State Policy
Jul 17, 2015

The Directive Principles of State Policy is contained in Part IV of the Constitution (Articles 36-51). The aim of the Directive Principles was to set up certain social and economic goals before the law makers to bring about social change in the country in direction of greater social and economic equality.

Co-operative Societies
Jul 17, 2015

A co-operative society is a type of volunteer association. Article 19 states that the Right to form co-operative societies is a fundamental right and Article 43-B provides for the promotion of co-operative societies (DPSP).

Central Information Commission
Jul 17, 2015

Central Information Commission is not a constitutional body but an independent body, which look into complaints and appeals pertaining to offices, public sector undertakings, financial institutions etc., under the government and the Union territories. Under the Government of India to act upon complaints from those individuals who have not been able to submit information requests to a Central Public Information Officer or State Public Information Officer.

Cabinet Committees
Jul 17, 2015

Cabinet Committees are extra-constitutional. There are two types of cabinet committees- standing and ad-hoc. Standing cabinet committees are permanent whereas ad-hoc cabinet committees are temporary and deals with special issues. Some committees are: Cabinet Committee on Economic Affairs (CCEA), the Cabinet Committee on Parliamentary Affairs, the Cabinet Committee on Political Affairs (CCPA), the Cabinet Committee on Prices (CCP), the Cabinet Committee on Security (CCS), and the Cabinet Committee on Investment (CCI).

Bills and Passing of an Act
Jul 17, 2015

A bill is the draft of a legislative proposal, which becomes a law after receiving the approval of both the houses of the Parliament and the assent of the President. There are four types of bills-ordinary bill, money bill, finance bill and constitutional amendment bills. After a Bill has been introduced, it is published in the Official Gazette. Even before introduction, a Bill might, with the permission of the Speaker, be published in the Gazette.

Basic Structure (Doctrine) of the Constitution
Jul 17, 2015

The basic structure (or doctrine) of the Constitution of India applies only to constitutional amendments, which states that the Parliament cannot destroy or alter the basic features of the Indian Constitution. These features includes (1) Supremacy of the constitution. (2) Republican and democratic form of govt. (3) Secular character of constitution. (4) Separation of power. (5) Federal character of constitution.

Anti-Defection Law
Jul 17, 2015

The Anti-Defection Law was passed in the year 1985 through the 52nd Amendment to the Constitution, which added the Tenth Schedule to the Indian Constitution. A Member of Parliament or state legislature was deemed to have defected if he either voluntarily resigned from his party or disobeyed the directives of the party leadership on a vote.

Amendment of the Constitution
Jul 17, 2015

Amendment of the Constitution refers to the formal change in the text of the written constitution of a nation or state. The Amendment of the Constitution is highly required in order to modify and guide the constitution to reflect the reality of life. There are two types of Amendments and various methods for amending the constitution.

Citizenship
Jun 20, 2015

Citizenship is the status of a person recognised under the law as being a member of the state. However, the Citizenship Act of 1955 and its Amendments deal with acquisition and termination of citizenship. Moreover, the Constitution has also provided citizenship rights for Overseas citizen of India, Non-resident Indians and Persons of Indian origin.

Preamble of the Constitution
Jun 20, 2015

The Preamble serves as an introduction to the Constitution. It was amended by the 42nd Constitutional Amendment Act in 1976, which determined to constitute India into a Sovereign, Socialist, Secular, and Democratic republic. It secures justice, liberty, equality to all the citizens of India and promotes fraternity among the people.

The Constituent Assembly of India
Jun 20, 2015

The Constituent Assembly of India was a sovereign body, which was formed on the recommendations of the Cabinet Mission which visited India in 1946 to draft a Constitution for the country. However, later on the Constituent Assembly also faced certain criticisms after its formation.

Judicial Review and Judicial Activism
Jun 16, 2015

Judicial Review refers to the power of judiciary to review and determine the validity of a law or an order. On the other hand, Judicial Activism refers to the use of judicial power to articulate and enforce what is beneficial for the society in general and people at large.

Fundamental Rights
Jun 16, 2015

Part III of the constitution guarantees certain basic rights to the citizens of India known as the Fundamental Rights, which are justifiable. The Fundamental Rights has been classified under the six categories- Right to Equality, Right to Freedom, Right against Exploitation, Right to Freedom of Religion, Cultural and Educational rights and Right to constitutional remedies.

Features of the Indian Constitution
Jun 15, 2015

Constitution is the Fundamental Law of any country which sets out the framework and the principal functions of various organs of the government. At present, the Constitution of India contains 448 Articles in 25 Parts and 12 Schedules. However, there are multiple features of the Constitution, namely Secular State, Federalism, Parliamentary Government, Fundamental Rights and many more.

The making of the Constitution of India
Sep 10, 2014

The Constitution of India came into force on 26 January 1950.

Indian Constitution: Important Amendments at a Glance
Sep 3, 2014

The article 368 provides that the parliament can amend any provision of the constitution by following the given procedure.

Constitution of India: features taken from other countries
Sep 2, 2014

The Indian Constitution is unique in its contents and spirit. Though borrowed from almost every constitution of the world, the constitution of India has several salient features that distinguish it from the constitutions of other countries. Here, we are giving the list borrowed features of Indian Constitution which is very useful for the students who are preparing for the competitive examinations.

Making of the constituent assembly
Aug 29, 2014

Under the ‘cabinet mission plan’ the constituent assembly came into existence in November, 1946.

The Acts passed before constitution
Aug 29, 2014

The British government passed many laws and acts in India before the formulation of constitution.

Election Commission of India
Mar 29, 2014

Article 324 in the constitution of India 1949 states that the Superintendence, direction and control of elections to be vested in an Election Commission.

Presidential Elections in India 2012 : Control Room
Jul 25, 2012

PRESIDENTIAL ELECTION, 2012 CONTROL ROOM AT PARLIAMENT HOUSE, NEW DELHI

Presidential Elections 2012 : Returning and Assistant returning officers
Jul 25, 2012

Presidential Elections 2012 : Returning and Assistant returning officers for the Presidential Elections in India , 2012.

Presidential Elections of India 2012 : Detailed Polling Report
Jul 25, 2012

Detailed Polling Report of Indian Presidential Elections 2012

Presidential Elections in India 2012 : Pranab Mukherjee Oath Ceremony
Jul 25, 2012

Presidential Elections in India 2012 : Pranab Mukherjee Oath Ceremony on 25.07.2012

Presidential Elections in India 2012 : value of votes
Jul 24, 2012

Presidential Election, 2012

Statement of value of votes of Elected members of the State legislative assemblies and both houses of Parliament as per provisions of Article 55(2) of the Constitution of India.

Presidential Elections in India 2012 : Scrutinized Nominations
Jul 24, 2012

PRESIDENTIAL ELECTION, 2012

Statement showing Valid Nomination Papers after Scrutiny held on Monday, the 2nd of July, 2012 and Tuesday, the 3rd of July, 2012

Presidential Elections in India 2012 : Counting of Votes
Jul 24, 2012

Presidential Election, 2012 - Directions for Media Coverage During Polling and Counting of Votes
Presidential Elections in India 2012 : Result Sheet
Jul 24, 2012

The 14th indirect presidential election, in order to elect the 13th president, was held in India on 19 July 2012.

Presidential Elections in India 2012 : Results
Jul 24, 2012

The 14th indirect presidential election, in order to elect the 13th president, was held in India on 19 July 2012.

The Dome of Rashtrapati Bhavan : The official home of the President of India
Jul 23, 2012

The Dome of Rashtrapati Bhavan (The official home of the President of India)
Rashtrapati Bhavan : Mughal Gardens
Jul 23, 2012

Rashtrapati Bhavan ( Mughal Gardens )
Rashtrapati Bhavan :

Raisins Hills
Jul 23, 2012

Rashtrapati Bhavan ( Raisina Hills )
The Design of Rashtrapati Bhavan :

The official home of the President of India
Jul 23, 2012

The Design of Rashtrapati Bhavan (The official home of the President of India)
The Plan of Rashtrapati Bhavan :

The official home of the President of India
Jul 23, 2012

The Plan of Rashtrapati Bhavan (The official home of the President of India)
The history of Rashtrapati Bhavan :

The official home of the President of India
Jul 23, 2012

The Viceroy's House after indipendence became the official home of the President of India, located at the Western end of Rajpath in New Delhi, India which is popularly known as Rashtrapati Bhavan.The decision to build a residence in New Delhi for the British Viceroy during the Delhi Durbar in December 1911 that the capital of India would be relocated from Calcutta to Delhi. When the plan for a new city, New Delhi, adjacent to and south of Old Delhi, was developed after the Delhi Durbar, the new palace for the Viceroy of India was given an enormous size and prominent position.

Number of votes of each elector at the Presidential Election, 2012
Jul 19, 2012

Number of votes of each elector at the Presidential Election, 2012 as per Election commission of India

Office of the President of India: Instructions to electors
Jul 18, 2012

Article 52 of the Indian constitution says that there shall be a president of India. President is elected by the electoral college of (i) elected members of both house of the parliament (ii) elected members of state legislatures (iii) elected members of the legislative assemblies of the Delhi and Puducherry (added by 70th amendment Act, 1992).

14th Vice Presidential Elections in India
Jul 13, 2012

The 14th Vice Presidential Elections in India

List of Vice-Presidents in India and their Term of Office
Jul 9, 2012

Article 63 of Indian Constitution states that "there shall be a Vice-President of India. Vice-President is elected by the members of an electoral college consisting of the members of both houses of parliament. State legislature has no role in this election. Vice-President is the ex- officio chairman of the Rajya Sabha.

Union Territories
Dec 11, 2010

Union territories are administrated by the President acting to such extent as  he thinks fit, through an Administrator appointed by him. Administrators of Andaman and Nicobar Islands, Delhi and Pondicherry are designated as Lieutenant Governors, while Administrator of Chandigarh is designated as Chief Commissioner.

The Union
Dec 11, 2010

The Union executive consists of the President, the Vice-President and the Council of Ministers with the Prime Minister at the head to aid and advise the President.

State
Dec 11, 2010

State executive consists of Governor and Council of Ministers with Chief Minister as its head. Governor of a state is appointed by the President for a term of five years and holds office during his pleasure.

Indian polity part-3

The Polity

Also Read in : हिंदी
Categories
Official Language in Indian Constitution
Jul 28, 2015

Article 346 of the Indian Constitution recognizes Hindi in Devanāgarī script as the official language of central government India. The Constitution also allows for the continuation of use of the English language for official purposes. Article 345 provides constitutional recognition as "Official languages" of the union to any language adopted by a state legislature as the official language of that state.

National Development Council
Jul 28, 2015

National Development Council (NDC) is an executive body established by the Government of India in August 1952, which is neither a constitutional nor a statutory body. It is the apex body to take decisions on matters related to approval of five year plans of the country. Prime minister is the ex-officio chairman of the NDC.

National Commission for Scheduled Tribes
Jul 28, 2015

Article 338 A states that there shall be a Commission for the Scheduled Tribes (ST) known as the National Commission for the Scheduled Tribes. It is the duty of the commission to investigate all matters relating to the safeguards provided for the Scheduled Tribes under the Constitution. However, there are various functions and powers of the commission mentioned in the Constitution.

National Commission for Scheduled Castes
Jul 28, 2015

Article 338 of the Constitution provides for the setting up of a National Commission for Scheduled Castes to investigate all matters relating to the safeguards provided for the Scheduled Castes under the Constitution. National Commission for Scheduled Castes is committed to the full implementation of the various Acts like the PCR Act, 1955 and SC and ST (POA) Act, 1989.

Lokpal and Lokayukta in Indian Constitution
Jul 28, 2015

As mentioned in the draft bill appended to the interim reports of the commission, the Lokpal is to be appointed by the President, on the advice of the Prime Minister in consultation with the Chief Justice of India and the leader of opposition in Lok Sabha.

List of Important Articles of the Indian Constitution
Jul 28, 2015

Indian Constitution when adopted by Constituent Assembly in 1949 had 395 articles and 22 parts. Many other articles and three other parts were added to it by subsequent constitutional amendments. As of now Indian constitution contains more than 444 articles in 25 parts. Here, we are giving GK list of Important Articles of the Indian Constitution for the aspirants of the different examinations like IAS/IPS/PSC/State Exams/SSC/CDS/NDA/Railways etc  which can be used as quick revision capsule.

Union-State Relations / Centre-State Relations
Jul 28, 2015

The Constitution provides a federal system of government in the country even though it describes India as ‘a Union of States’. The term implies that firstly, the Indian federation is not the result of an agreement between independent units and secondly, the units of Indian federation cannot leave the federation.

Judicial Review and Judicial Activism
Jul 28, 2015

Judicial Review refers to the power of judiciary to review and determine the validity of a law or an order. On the other hand, Judicial Activism refers to the use of judicial power to articulate and enforce what is beneficial for the society in general and people at large or judicial activism means the power of the Supreme Court and the high court but not the sub-ordinate courts to declare the laws as unconstitutional and void.

High Courts in India
Jul 27, 2015

As per the Constitution of India, Articles 214-231 deals with the provisions of the High Courts in India. At present, we have 24 high courts in the country, which includes 3 common high courts. Article 217 deals with the appointment of judges. However, there is also a procedure for removal of Judges of the High Court.

Governor in Indian Constitution
Jul 27, 2015

Article 157 in The Constitution of India 1949 says that no person shall be eligible for appointment as Governor unless he is a citizen of India and has completed the age of thirty five years. Governor is also the chief executive head of the state, who exercises his function in accordance with the advice of council of ministers of the state concerned.  In addition to this, the governor holds dual role as he functions as an agent of central government also.

Grants and Funds in Indian Budget
Jul 27, 2015

The financial management of any organization must have a prudent financial system backed by sound and effective accounting procedures and internal controls. A well-designed and well managed accounting system helps ensure proper control over funds.

Central Bureau of Investigation
Jul 27, 2015

Central Bureau of Investigation (CBI) works under the jurisdiction of the Government of India. It is the foremost investigating police agency in India and is involved in major criminal probes ensuring the health of the national economy.

Central Administrative Tribunal
Jul 27, 2015

The Central Administrative Tribunal has been established for adjudication of disputes with respect to recruitment and conditions of service of persons appointed to public services and posts in connection with the affairs of the Union or other local authorities within the territory of India or under the control of Government of India and for matters connected therewith or incidental thereto. This was done in pursuance of the amendment of Constitution of India by Articles 323A.

Budget in Parliament
Jul 27, 2015

Under Article 112, the constitution provides for an Annual Financial Statement to be laid down in the parliament. It includes the estimated receipts and expenditure of the government of India. This statement is popularly known as budget. This statement is caused to be laid down by the president for a financial year. The General Budget gives an overall picture of the financial position of the Government of India, excluding the Railways.

Authoritative Text of the Constitution in Hindi Language
Jul 27, 2015

Article 394 A deals with the Authoritative Text of the Constitution in Hindi Language. The Constitution did not provide for any authoritative text of the Constitution in the Hindi language. The 58th Constitution Amendment Act, 1987 inserted Article 394-A in Part XXII of the Constitution.

Attorney General of India
Jul 27, 2015

Article 76 and 78 deals with the Attorney General of India. The Attorney General of India is the highest law officer of the country. He is responsible to assist the government in all its legal matters. The President appoints the Attorney General (AG). The person who is appointed should be qualified to be appointed a judge of the Supreme Court. That means, he should be a judge of some high court for five years or an advocate of some high court for ten years.

Advocate General of the State
Jul 27, 2015

Article 165 deals with the Advocate General for the State and Article 177 deals with the rights of Ministers and Advocate General as respects the Houses.

The Advocate General is the highest law officer in the state. He is responsible to assist the state government in all its legal matters. He defends and protects the interest of the state government. The office of the Advocate General in state corresponds to the office of Attorney General of India.

Central Vigilance Commission
Jul 23, 2015

Central Vigilance Commission (CVC) is an apex Indian governmental body created in 1964 to address governmental corruption, monitoring all vigilance under the central government, and advising various authorities in central government organization in planning, executing, reviewing their vigilance work.  It has the status of an autonomous body.

Emergency Provisions in Indian Constitution
Jul 23, 2015

The Indian Constitution gives President the authority to declare three types of emergencies:  national emergency, state emergency, and financial emergency. Emergency provisions in India are borrowed from Weimar Constitution of Germany. Constitution of India envisages emergency of following three types:

    Article 352- National emergency
    Article 356-Emergency in state(president’s rule)
    Article 360- Financial emergency

District Collector/Magistrate in India
Jul 23, 2015

The position of District Collector was created by Warren Hastings in 1772. The main functions of the district collector were to supervise general administration, to collect land revenue and to maintain law and order in the district. He was the head of the revenue organization. He was responsible for registration, alteration, and partition of holdings; the settlement of disputes; the management of indebted estates; loans to agriculturists, and famine relief.

The Constituent Assembly of India
Jul 23, 2015

The Constituent Assembly of India was a sovereign body, which was formed on the recommendation of the Cabinet Mission, which visited India in 1946 to draft a Constitution for the country. A Drafting Committee was set up under the chairmanship of Dr. B.R. Ambedkar to prepare a draft Constitution for India.

Chief Minister in India
Jul 23, 2015

Chief Minister is the real executive, de facto head of the Government, one among the subordinate officers to Governor. His position is analogous to the position of PM at union level. According to the Constitution of India, the Governor is a state's de jure head, but de facto executive authority rests with the Chief Minister. Following elections to the state legislative assembly, the Governor usually invites the party (or coalition) with a majority of seats to form the government.

Writs and their Scope
Jul 18, 2015

A Writ means an order i.e. anything that is issued under an authority is known as a writ. The Constitution of India empowers the Supreme Court and the High Courts to issue Writs for the enforcement of the fundamental rights conferred by the Part-III of the Indian Constitution under Article 32 and Article 226. There are five types of Writs- Habeas Corpus, Mandamus, Certiorari, Prohibition and Quo- Warranto.

The Acts passed before the Formation of Indian Constitution
Jul 18, 2015

In India, the British Government passed various laws and acts before the formulation of the constitution. The Regulating Act of 1773 was enacted as a first step to regulate the working of East India Company. However, the Indian Independence Act, 1947 finally ended the British rule in India and declared India as an independent and sovereign nation with effect from August 15, 1947.

Supreme Court of India
Jul 18, 2015

The Indian constitution under Article 124(1) states that there shall be a Supreme Court of India consisting of a Chief justice of India (CJI) and 31 judges including the CJI. The Jurisdiction of the Supreme Court of India can broadly be categorised into original jurisdiction, appellate jurisdiction and advisory jurisdiction. However, there are other multiple powers of the Supreme Court.

Pressure Groups in India
Jul 18, 2015

A pressure group is a structured group that aims to influence government, public policy or protect a particular cause or interest related to common people. Pressure groups act as a link between government and the people. There are multiple characteristics of Pressure Groups and numerous types of Pressure groups.  They are non-aligned with any political party and work as indirect yet powerful group to influence the decision taken by the government. Example: Movement by Anna Hazare on Lokpal Issue.

Political Parties in India
Jul 18, 2015

A political party is a group of people who share similar political views and come together to contest elections and try to hold power in the government. India follows a multi-party system and has the largest number of political parties in the world. Political parties that wish to contest local, state or national elections are required to be registered by the Election Commission of India (EC). Currently there are 6 national parties in India.

Planning Commission of India
Jul 18, 2015

The Planning Commission of India was a non-constitutional and non-statutory body, which was responsible to formulate India’s five years plans for social and economic development in India. Prime minister of India is the Ex-officio chairman of the planning commission. It was established on 15 March, 1950 in accordance with article 39 of the constitution which is a part of directive principles of state policy.

Planning Commission and NITI Aayog
Jul 18, 2015

The Planning Commission was a non-constitutional and non-statutory institution of the Government of India, which formulated India’s five-year plans. However, this commission was replaced by the NITI Aayog, an advisory body on social and economic issues.

Parliamentary System in India
Jul 18, 2015

India has a parliamentary system of Government. Article 74 and Article 75 deal with the parliamentary system at the centre and Articles 163 and 164 deals with the states. There are multiple features of the Parliamentary system and various advantages over the Presidential system.

Indian Polity part -2

The Polity

Also Read in : हिंदी
Categories
Distribution of Lok Sabha Seats in Indian states
Sep 8, 2016

The Lok Sabha is called as the lower house of the Parliament of India or the house of the peoples. Each member of a lok sabha seat represents a single geographic constituency. Currently, there are 543 constituencies in India although maximum members can be upto 552.

List of all Presidents of India
Sep 7, 2016

Article 52 of the Indian constitution says that there shall be a president of India. The President of India is the head of state and first citizen of India. The President is also the Commander-in-Chief of the Indian Armed Forces.  There have been 13 presidents of India since the introduction of the post in 1950. Dr. Rajendra Prasad was the first president of India.

List of all Prime Ministers of India
Sep 6, 2016

As we know that India is called the biggest democracy of the world. Articles 74 & 75 of the constitution of India deal with the Council of Ministers and Prime Minister. Since 1947 to 2016 India has seen 16 prime ministers.  Jawahar lal Nehru  served the post of prime minister for 6130 days followed by the Indira Gnadhi- 5829 days and Dr. Manmohan Singh-3656 days.

Number of Rajya Sabha Seats in All the Indian States
Sep 6, 2016

Rajya sabha is called the counsel of the states or upper house of the Indian parliament.  Article 80 of the Constitution lays down the maximum strength of Rajya Sabha as 250, out of which 12 members are nominated by the President and 238 are representatives of the States and of the two Union Territories. The allocation of seats is made on the basis of the population of each State.

Members of the Legislative Assemblies in India
Sep 5, 2016

A Member of Legislative Assembly (MLA) is a representative elected by the voters of an electoral district (constituency) to the Legislature of a State in the Indian system of government. Uttar Pradesh has the largest numbers of MLA (403) in the country while Puducherry has the least numbers of MLAs (30)

Amazing facts about Prime Minister’s Residence
Aug 22, 2016

7 Race Course Road or 7 RCR is the official residence and principal workplace of the Prime Minister of India, where he lives and holds most of his official or political meetings. It is situated on 7 RCR, New Delhi and the official name of the PM’s residence complex is Panchavati (it was also the forest name of Lord Rama). The entire RCR is also named as Delhi Race Course, which is now closed to the public. Rajiv Gandhi was the first PM to stay at Race Course Road in 1984 and now it is the present residence of Narendra Modi since 26th May 2014.

List of All the Chief Justice of India
Jul 1, 2016

Under Article 24 of the Constitution of India, the Chief Justice of India/Supreme Court of India is appointed by the President of India. He/she can hold the office up to the age of 65 years. Generally, the Senior Most Justice of Supreme Court of India will be appointed as the Chief Justice of the Supreme Court of India/Chief Justice of India.

Indian Polity & Governance: A Complete Study Material
Jun 8, 2016

The Complete Study Material on the “Indian Polity & Governance” is designed such a way that a well-educated aspirant will be able to answer them without any specialized study. The questions in different competitive examination are such that to test the aspirants general awareness of a variety of discipline.

Union Public Service Commission
Jul 31, 2015

The first Public Service Commission was set up on October 1st, 1926. However, its limited advisory functions failed to satisfy the people’s aspirations and the continued stress on this aspect by the leaders of our freedom movement resulted in the setting up of the Federal Public Service Commission under the Government of India Act 1935. Under this Act, for the first time, provision was also made for the formation of Public Service Commission at the provincial level.

The Representation of People Act, 1951
Jul 31, 2015

Article 324 to 329 of Part XV of the Constitution deals with the electoral system in our country. Constitution allows Parliament to make provisions in all matters relating to elections to the Parliament and State Legislatures. In exercise of this power, the Parliament has enacted laws like Representation of the People Act 1950 (RPA Act 1950), Representation of the People Act 1951 (RPA Act 1951).

Subordinate Courts in India
Jul 31, 2015

The District Courts of India are the district courts of the State governments in India for every district or for one or more districts together taking into account the number of cases, population distribution in the district. They administer justice in India at a district level. These courts are under administrative control of the High Court of the State to which the district concerned belongs. The decisions of District court are subject to the appellate jurisdiction of the High court.

State Public Service Commission
Jul 31, 2015

The Government of India Act, 1935 provided for the establishment of the Public Service Commission at the Provincial level known as the State Public Service Commission and the constitution of India gave it a constitutional status as autonomous bodies. The State Public Service Commissions were constituted under the provisions of the Constitution of India.

State Information Commission
Jul 31, 2015

The State Information Commission will be constituted by the State Government through a Gazette notification. It will have one State Chief Information Commissioner (SCIC) and not more than 10 State Information Commissioners (SIC) to be appointed by the Governor.

State Human Rights Commission
Jul 31, 2015

The Protection of Human Rights Act of 1993 provides for the creation of State Human Rights Commission at the state level. A State Human Rights Commission can inquire into violation of human rights related to subjects covered under state list and concurrent list in the seventh schedule of the Indian constitution.

State Finance Commission
Jul 31, 2015

Article 243-I of the Indian Constitution prescribes that the Governor of a State shall, as soon as may be within one year from the commencement of the Constitution (Seventy-third Amendment) Act, 1992, and thereafter at the expiration of every fifth year, constitute a Finance Commission to review the financial position of the Panchayats and to make recommendations to the Governor.

Special Status to the Other Indian States
Jul 31, 2015

Some of the states owing to their non-uniformism, uneven developments, tribal areas, backwardness and aspirations of people need some special status in order to have uniform growth, equality and promote inclusive development. However all these special arrangements have been established by gradual amendments in the constitution.

Special Status of the Jammu and Kashmir
Jul 31, 2015

Article 370 of the Constitution of India provides a special status to the state of Jammu and Kashmir. The state owes its origin in the rapid accession of the province of Jammu and Kashmir to India amidst invasive fear from Pakistan. Special provisions are provided to this state in part XXI of our constitution.

Special Provisions relating to certain Classes
Jul 31, 2015

Articles 330 and 332 deals with the reservation of seats in Lok Sabha and State Assemblies respectively. Article 330 provides for the reservation of seats in the Lok Sabha for Scheduled Castes and Scheduled Tribes. The number of seats reserved in any State or Union territory for such castes and tribes will be made on the population basis.

Special Officer for Linguistic Minorities
Jul 31, 2015

It shall be the duty of the Special Officer to investigate all matters relating to the safeguards provided for linguistic minorities under this Constitution and report to the President upon those matters at such intervals as the President may direct, and the President shall cause all such reports to be laid before each House of Parliament, and sent to the Governments of the States concerned.

Schedules in the Constitution of India
Jul 31, 2015

Schedules are lists in the Constitution that categorizes and tabulates bureaucratic activity and policy of the Government. Our constitution had 8 Schedules originally. The First Amendment Act added the 9th schedule in the constitution. 35th Amendment Act added the 10th schedule in the constitution in 1974 regarding the “associate Status” of the Sikkim. Later 36th amendment act admitted Sikkim as state of India. A New 10th schedule was added by 52th amendment act 1985 in context with the “Anti-Defection” Law.

Scheduled and Tribal Areas in India
Jul 31, 2015

Article 244 deals with the administration of Scheduled areas and Tribal areas. The provisions of the Fifth Schedule of the constitution apply to the administration and control of the scheduled areas and scheduled tribes in any state other than the states of Assam, Meghalaya, Tripura and Mizoram.

Rights and liabilities of the Government
Jul 31, 2015

Part XII from Article 294 to 300 deals with the property, contracts, rights, liabilities, obligations and suits of the centre and the states. Article 294 states that all the property and assets which immediately before the commencement of the constitution were vested with the Dominion of India.

Prime Minister’s Office of India
Jul 30, 2015

The Prime Minister's Office (PMO) consists of the immediate staff of the Prime Minister of India, as well as multiple levels of support staff reporting to the Prime Minister. The PMO is headed by the Principal Secretary, currently Nripendra Misra. The PMO was originally called the Prime Minister's Secretariat until 1977, when it was renamed during the Morarji Desai administration.

Prime Minister of India
Jul 29, 2015

Article 74(1) of the Constitution states that there shall be a council of ministers with Prime Minister as its head to aid and advice the President who shall exercise his function in accordance with advice tendered. Thus the real power is vested in council of ministers with Prime Minister as its head.

Power and Functions of Indian Parliament
Jul 29, 2015

All the legislative powers of the federal Government are vested in the Parliament. The laws framed by the Indian Parliament are enforced in the whole of the country. The Parliament of India is a bi-cameral legislature. It consists of two houses- Rajyasabha & Lok Sabha and President of India. Rajyasabha is the upper chamber of the Parliament while Lok Sabha is the lower chamber of the Parliament.

PMO and Cabinet Secretary
Jul 29, 2015

The Cabinet Secretariat is responsible for the administration of the Government of India (Transaction of Business) Rules, 1961 and the Government of India (Allocation of Business) Rules 1961, facilitating smooth transaction of business in Ministries/ Departments of the Government by ensuring adherence to these rules. The PMO provides secretarial assistance to the Prime Minister. It is headed by the Principal Secretary to the Prime Minister. The PMO includes the anti-corruption unit and the public wing dealing with grievances.

Parliamentary Forums
Jul 29, 2015

The Parliamentary Forums have been constituted with the objective of equipping members with information and knowledge on specific issues of national concern and in assisting them to adopt a result-oriented approach towards related issues. These Forums provide a platform to members to have interaction with the Ministers concerned, experts and key officials from the nodal Ministries.

Parliamentary Committees
Jul 29, 2015

The Parliament has to perform complex and varied kind of functions. A committee can be called a Parliamentary committee if it is appointed or elected by the house or nominated by the Speaker or the Chairman; it has a secretariat provided by the Lok Sabha/Rajya Sabha secretariat.

Parliament of India
Jul 29, 2015

The supreme legislative organ of the union of India is called the Parliament. Indian Constitution provides us a Parliamentary Democracy. Parliament of India is made from Lok Sabha, Rajya Sabha and President.  Articles 79-122 of the Indian Constitution deal with the composition, powers and procedures of the Parliament of India.

Panchayati Raj System in India
Jul 29, 2015

The passage of the Constitution (73rd Amendment) Act, 1992 (or simply the Panchayati Raj Act) marks a new era in the federal democratic set up of the country. It was based on the recommendation of Balwant Rai Mehta committee. It came into force with effect from April 24, 1993. It has a 3-tier system of Panchayati Raj for all States having population of over 20 lakh.

Indian polity part -1

The Polity

Also Read in : हिंदी
Categories
List of 80 Important Articles of the Constitution at a Glance
Feb 8, 2017

At present, Constitution of India comprises of 448 articles in 25 parts & 12 schedules, 5 appendices and 100 amendments. Originally our constitution had 395 articles in 22 parts and 8 schedules. It is observed that questions based on the Indian constitution are always asked in many competitive exams like UPSC/PSC/SSC/CDS etc. So to cater these exams we made a list of important articles in this topic.

List of Articles Related to Governor of the State
Feb 7, 2017

Articles from 153 to 167 in Part VI of the constitution deal with the state executive. The state executive consists of the Governor, the Chief Minister the Council of Ministers and the Advocate General of the State. The post of the Governor at the state level is like the President at the centre.

List of Articles Related to Supreme Court of India
Feb 7, 2017

The Supreme Court of India was inaugurated on January 28, 1950. It succeeded the Federal Court of India and established under the Government of India Act, 1935. Articles from 124 to 147 in Part V of the constitution deal with the organization, independence, jurisdiction, powers procedures of the Supreme Court. At present Supreme Court has 31 judges including the Chief Justice of India.

Which British Laws are still used in India
Feb 6, 2017

The British Governement made a number of legislations to run the country as per their convenience. The main obejctives behind all such legislations were to exploit the resources of India and to stop the rebellions from protesting against such open loot of resources. This article deals with some of such immoral and unethical legislations.

19 Laws and Rights must be known to every Indian
Feb 6, 2017

Indian Constitution has provided so many laws to the general public for the protection of their rights.  But unfortunately many people are not aware of them hence they face many difficulties in their day to day life. This article covered some basic laws like Motor Vehicle Act 1988, section -185 202, Criminal Procedure Code, Section 46 etc.

List of Articles Related To Parliament of India
Jan 27, 2017

The Parliament of India is comprises of Lok Sabha, Rajya Sabha and President of India. Article 79 of the Indian constitution says that India will have a parliament for making laws to run the democratic set up of the country.

How much does one minute of a Parliament session cost?
Jan 19, 2017

Members of Parliament are representative of public to put their problems in front of the leaders of the country.  But recent disruption during winter session of the parliament caused the loss of Rs. 144 crore or Rs. 2.5 lakhs/minute to the exchequer. So this wastage of public money raised a serious question on the functioning of the parliament.

Difference between Public Bill and Private Bill
Dec 23, 2016

Bills introduced in the Parliament are of two kinds: public bills and private bills (also known as government bills and private members’ bills respectively). Though both are governed by the same general procedure and pass through the same stages in the House.

Difference between Council of Ministers and Cabinet
Nov 21, 2016

The parliamentary system in India taken from the British constitution. The council of ministers is lead by the prime minister, who is the real executive authority of the Indian political system. Article 74 of our constitution deals with the status of the council of ministers while article 75 deals with the appointment, tenure, responsibility, oath, qualification, allowances and salaries of the ministers.

Comparison between the National Emergency (352) and President’s Rule (356)
Nov 21, 2016

The emergency provisions are contained in part XVIII of the constitution, from articles 352 to 360. National Emergency is mentioned in the article 352 and president’s rule is mentioned in article 356 of the Indian constitution. National Emergency can be proclaimed only when country is threatened by war, external aggression or armed rebellion.

Interesting Facts about Supreme Court of India
Nov 1, 2016

Supreme Court is the apex court in India which came into existence on 26th January, 1950 and is located on Tilak Marg, New Delhi. It is a Constitutional body which is laid down in Part V of the Chapter V of the Constitution of India from Articles 124 to 147. It consists of Chief justice of India and 30 other Judges designated by the President of India and the retirement age of Supreme Court Judges is 65 years. Here are some interesting facts related to Supreme Court of India.

Why Uniform Civil Code is necessary for India?
Oct 21, 2016

Uniform Civil Code is defined in our Constitution under Article 44 which states that it is the duty of the state to secure for the citizens a Uniform Civil Code throughout the territory of India. As, Uniform Civil Code would put in place a set of laws to govern personal matters of all citizens irrespective of religion is perhaps the need of the hour and ensuring that their fundamental and Constitutional rights are protected.

35 Descriptive Questions & Answers on Indian Polity (Part II)
Oct 20, 2016

A bill is a draft legislative proposal before the house. It becomes an act only when passed by both the houses of parliament and assented to by the president. While the term `motion' in parliamentary parlance means any formal proposal made to the house by a member for the purpose of eliciting a decision of the house.

35 Descriptive Questions & Answers on Indian Polity (Part I)
Oct 20, 2016

Lok Sabha is composed of representatives of the people chosen by direct election on the basis of the adult suffrage. The maximum strength of the house envisaged by the constitution is 552, which is made up by election of up to 530 members to represent the states, up to 20 members to represent the union territories.

List of Articles Related to Centre-State Financial Relations at a Glance
Oct 18, 2016

To avoid confrontation of any kind, there is a clear cut division of financial relation between the centre and the state. The Union Parliament levies taxes on items mentioned in the union list while the state legislatures levy taxes on items mentioned in the state list. Articles 268 to 293 are related to centre-state financial relations.

List of All the Political Parties in India
Oct 18, 2016

India has very diverse multi party political system. There are three types of political parties in India i.e. National Parties (6), state recognized parties (48) and unrecognized parties (1706). All the political parties which wish to contest local, state or national elections are required to be registered by the Election Commission of India (ECI).

Comparison between the PIO Card Holder and Overseas citizen of India (OCI)
Sep 30, 2016

The Constitution deals with the citizenship from Articles 5 to 11 under Part II. However, it contains neither any permanent nor any elaborate provisions in this regard. It only identifies the persons who became citizens of India at its commencement (i.e., on January 26, 1950).

List of Articles Related to Centre-State Relations at a Glance
Sep 29, 2016

Articles 245 to 255 in Part XI of the Constitution deal with the legislative relations between the Centre and the states. Centre and the states are supreme in their respective fields, the maximum harmony and coordination between them is essential for the effective operation of the federal system.

Unitary Features of the Indian Constitution
Sep 27, 2016

Unitary Features of constitution make a centralized government. It is a government in which all powers held by the government belong to a single, central agency. A unitary system is governed constitutionally as one single unit. All power is top down. A unitary state is a sovereign state governed as one single unit in which the central government is supreme.

Comparision b/w Federal and Unitary Governments
Sep 23, 2016

Unitary government is one in which all the powers are inherited in the national government and the regional governments (if at all exist), derive their authority from the national government. While a federal government is one in which powers are divided between the national government and the regional governments by the Constitution.

Federal Features of the Indian Constitution
Sep 22, 2016

A unitary government is one in which all the powers are vested in the national government and the regional governments. A federal government, on the other hand, is one in which powers are divided between the national government and the regional governments by the Constitution itself and both operate in their respective jurisdictions independently.

Comparing Parliamentary and Presidential Systems in India
Sep 21, 2016

The parliament of India provides a parliamentary system of government, at both centre and state level. Articles 74 & 75 deal with the parliamentary system at the centre and articles 163 & 164 in the states. President is the nominal executive while the prime minister is the real executive of the country.

What are the Types of Constitutional Amendment in India?
Sep 21, 2016

Article 368 in Part XX of the Indian Constitution deals with the powers of Parliament to amend the Constitution and its procedure. It states that the Parliament may, in exercise of its constituent power, add/remove an article, variation or repeal any provision of the Constitution. But not change can be done in the basic structure of the constitution.

Articles Related to Directive Principles of State Policy
Sep 21, 2016

Directive Principles of State Policy are enumerated in part IV of the constitution from article 36 to 51. The father of Indian constitution took these DPSPs from the constitution of Ireland. Dr Ambedkar called these principles as the “Novel Features” of the Indian constitution.

Fundamental Rights of Foreigners in India
Sep 19, 2016

Fundamental rights are enshrined in part III of the constitution from article 12 to 35. These rights are taken from the constitution of USA. These rights are provided to all the citizens of the country without any discrimination. These rights made the part III of the Indian constitution as the Magna-Carta of India

Difference between Fundamental Rights and Directive Principles
Sep 15, 2016

Fundamental Rights are justifiable and enforceable rights while directive principles are non -justifiable and cannot override fundamental rights. Fundamental rights provide political rights whereas social and economic rights are provided through DPSP.

Meaning of Keywords used in the Preamble of the Indian Constitution
Sep 15, 2016

The American constitution was the first to begin with a preamble. The preamble refers to the introduction or preface to the constitution. The preamble of the constitution is based on the “objectives resolution”, drafted and moved by the Pandit Nehru, and adopted by the constituent assembly on 26 November 1949.

Indian Constitution: Parts, Schedules and Articles at a Glance
Sep 13, 2016

World's lengthiest written constitution had 395 articles in 22 parts and 8 schedules at the time of commencement. Now Constitution of India has 448 articles in 25 parts and 12 schedules. There are 101 amendments have been made in the Indian constitution uptp 2016.
PM Narendra Modi’s important Foreign Visits
Sep 12, 2016

Narendra Modi was born on September 17, 1950 in the town of Vadnagar, Gujarat in India. He joined Bharatiya Janata Party in 1987. In October 2001, he was appointed as the Chief Minister of Gujarat and finally in 2014, he was elected as the Prime Minister of India. Since 2014 till Sep 2016 approx he has visited 43 countries, covering six continents and 52 foreign trips. Details of his foreign trips are provided in this article.

What is the difference between Ordinary Bill and Money Bill?
Sep 12, 2016

Article 110 of the Indian constitution deals with the definition of money bill. A bill deemed to be money bill if it contains “only provisions dealing with imposition, abolition, remission, alteration or regulation of any tax”. An Ordinary Bill can be introduced in any of the Houses of Parliament while money bill can only be introduced in the Lok Sabha.

ಪದ್ಮ ಪ್ರಶಸ್ತಿ 2017

🙏 *ಪದ್ಮ ಪ್ರಶಸ್ತಿ 2017*🙏

           *ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು*

ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಪ್ರಣಭ್ ಮುಖರ್ಜಿ ಅವರು 2017 ಪದ್ಮ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳಾದ ಪದ್ಮ ವಿಭೂಷಣ, ಪದ್ಮ ಭೂಷಣ ಹಾಗೂ ಪದ್ಮಶ್ರೀ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗೆ ಆಯ್ಕೆಯಾಗಿರುವ ಗಣ್ಯರ ಹೆಸರನ್ನು ಘೋಷಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಬಾರಿ 89 ಸಾಧಕರನ್ನು ಪ್ರಶಸ್ತಿಗೆ ಆಯ್ಕೆಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಇವರಲ್ಲಿ 7 ಪದ್ಮ ವಿಭೂಷಣ, 7 ಪದ್ಮ ಭೂಷಣ ಹಾಗೂ 75 ಪದ್ಮಶ್ರೀ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಜೇತರು. ಈ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡವರಲ್ಲಿ 19 ಮಹಿಳೆಯರು, 5 ವಿದೇಶಿ, ಎನ್ಆರ್ಐ ಹಾಗೂ 6 ಜನರಿಗೆ ಮರಣೋತ್ತರವಾಗಿ ನೀಡಲಾಗಿದೆ.

*ಪದ್ಮ ವಿಭೂಷಣ:*

ದೇಶದ ಎರಡನೇ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯಾಗಿದೆ. ಈ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗೆ ಭಾಜನರಾದವರ ಪಟ್ಟಿ ಇಂತಿದೆ.

ಕೆ.ಜೆ. ಯೇಸುದಾಸ್ ಕಲೆ-ಸಂಗೀತ ಕೇರಳ
ಸದ್ಗುರು ಜಗ್ಗಿ ವಾಸುದೇವ್ ಇತರೆ-ಅಧ್ಯಾತ್ಮ ತಮಿಳುನಾಡು
ಶರದ್ ಪವಾರ್ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಆಡಳಿತ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ
ಮುರಳಿ ಮನೋಹರ ಜೋಶಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಆಡಳಿತ ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ
ಪ್ರೊ. ಉಡುಪಿ ರಾಮಚಂದ್ರ ರಾವ್
ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಕರ್ನಾಟಕ
*ಸುಂದರ್ ಲಾಲ್ ಪಟ್ವಾ (ಮರಣೋತ್ತರ) ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಆಡಳಿತ ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ*
*ಪಿ.ಎ. ಸಂಗ್ಮಾ (ಮರಣೋತ್ತರ) ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಆಡಳಿತ ಮೇಘಾಲಯ*

*ಪದ್ಮಭೂಷಣ*

ಹೆಸರು ಕ್ಷೇತ್ರ ರಾಜ್ಯ
ವಿಶ್ವ ಮೋಹನ್ ಭಟ್ ಕಲೆ-ಸಂಗೀತ ರಾಜಸ್ತಾನ
ಪ್ರೊ. ದೇವಿ ಪ್ರಸಾದ್ ದ್ವಿವೇದಿ ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣ
ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ
ಟೆಹೆಮ್ಪ್ಟೆನ್ ಉದ್ವಾಡಿಯಾ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ
ರತ್ನ ಸುಂದರ್ ಮಹಾರಾಜ್ ಇತರೆ-ಅಧ್ಯಾತ್ಮ ಗುಜರಾತ್
ಸ್ವಾಮಿ ನಿರಂಜನ ನಂದ ಸರಸ್ವತಿ ಇತರೆ-ಯೋಗ ಬಿಹಾರ
ಎಚ್.ಆರ್.ಎಚ್. ಪ್ರಿನ್ಸೆಸ್ ಮಹಾ ಚಕ್ರಿ ಸಿರಿಂಧೋರ್ನ್ (ವಿದೇಶಿ ಪ್ರಜೆ)
ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣ ಥಾಯ್ಲೆಂಡ್
*ಚೋ ರಾಮಸ್ವಾಮಿ (ಮರಣೋತ್ತರ) ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮ ತಮಿಳುನಾಡು*

*ಕರ್ನಾಟಕದ ಸಾಧಕರು*

*ಭಾರತಿ ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನ್ ಕಲೆ-ಸಿನಿಮಾ*
*ಸುಕ್ರಿ ಬೊಮ್ಮಗೌಡ ಕಲೆ-ಸಂಗೀತ*

*ಪ್ರೊ. ಜಿ. ವೆಂಕಟಸುಬ್ಬಯ್ಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣ*
*ಚ.ಮೂ. ಕೃಷ್ಣ ಶಾಸ್ತ್ರಿ ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣ*
*ಗಿರೀಶ್ ಭಾರದ್ವಾಜ್ ಸಮಾಜ ಸೇವ*ೆ
*ಶೇಖರ್ ನಾಯ್ಕ್ ಕ್ರೀಡೆ-ಕ್ರಿಕೆಟ್*
*ವಿಕಾಸ ಗೌಡ*

Current Affairs 2017

Top Current Affairs
17 February 2017

1.The Government approved signing of an Air Services Agreement (ASA) between India and Rwanda to allow theairlines of the two countries to operate services in each other’s territory.
सरकार ने भारत व रवांडा के बीच हवाई सेवा समझौते (एएसए)पर हस्ताक्षर को मंजूरी दी। इस समझौते से दोनों देशों की विमानन कंपनियों को एक दूसरे के क्षेत्र में परिचालन की अनुमति मिलेगी।

2. Pakistan appointed incumbent foreign secretary Aizaz Ahmad Chaudhry as its new ambassador to the US.
पाकिस्तान ने निवर्तमान विदेश सचिव एजाज अहमद चौधरी को अमेरिका में अपना नया राजदूत नियुक्त किया।

3. Airbus signed a Memorandum of Understanding (MoU) for establishing a Centre ofExcellence for aerospace skill development inHyderabad, together with the Government of Telangana, National Skill Development Corporation India and AEROCAMPUS France.
एयरबस ने तेलंगाना सरकार, राष्ट्रीय कौशल विकास निगम और एयरोकैंपस फ्रांस के साथ एक सहमति ज्ञापन पत्र पर हस्ताक्षर किए हैं जिसके तहत वह हैदराबाद में एक उत्कृष्टता केंद्र (सेंटर ऑफ एक्सीलेंस) स्थापित करेगी जो विमानन क्षेत्र में कौशल विकास के लिए कार्य करेगा।

4. Norman Isaac became the first Indian to be promoted by the International Basketball Federation (FIBA) as the Technical Delegate (TD).
नॉर्मन इसाक, अंतर्राष्ट्रीय बास्केटबॉल महासंघ (फीबा) द्वारा तकनीकी प्रतिनिधि के रूप में (टीडी) पदोन्नत होने वाले पहले भारतीय बने।

5. Mumbai and New Delhi have been ranked among the world’s 100 best places for students in the QS Best Student Cities ranking for the first time.
मुंबई और नई दिल्ली को पहली बार दुनिया की 100 क्युएस सर्वश्रेष्ठ छात्र शहरों की रैंकिंग में छात्रों के लिए सबसे अच्छे शहरों में चुना गया है।

6. Indian women’s cricket team captain Mithali Raj has become the second woman player to cross 5,500 runs in ODIs.
भारतीय महिला क्रिकेट टीम के कप्तान मिताली राज वनडे में 5,500 रन पूरे करने वाली दूसरी महिला खिलाड़ी बनी।

7. According to a US research institute, ‘The Heritage Foundation’s’ Index of Economic Freedom report, India has been ranked at 143rd place in an annual index of economic freedom.
एक अमेरिकी शोध संस्थान ‘द हेरिटेज फाउंडेशन’ की इंडेक्स ऑफ इकनॉमिक फ्रीडम के अनुसार, आर्थिक स्वतंत्रता के एक वाषिर्क सूचकांक में भारत 143वें स्थान पर रहा है।

8. The government gave its approval for the merger plan of SBI and its five associate banks.
सरकार ने एसबीआई व इसके पांच सहयोगी बैंकों की विलय योजना को सैद्धांतिक मंजूरी दी।

9. E.Palaniswami, the AIADMK Legislature Party Leader will be the Chief Minister of Tamil Nadu.
एआईएडीएमके के विधायक दल के नेता ई. पलानीस्वामी तमिलनाडु के मुख्यमंत्री होंगे।

10. The Ministry of Mines has launched Transparency, Auction Monitoring and Resource Augmentation (TAMRA) Portal and Mobile Application to bring transparency in award of exploration and mining licenses.
खान मंत्रालय ने खोज एवं खनन लाइसेंस जारी करने में पारदर्शिता सुनिश्चित करने के लिए पारदर्शिता, नीलामीनिगरानी एवं संसाधन संवर्धन (ताम्र, टीएएमआरए) पोर्टल और मोबाइल ऐप लांच किया।

ಭಾರತದ ರಾಜಕೀಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆ

ಅಧ್ಯಾಯ 1:
ಭಾರತದ ರಾಜಕೀಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಉಗಮ ಹಾಗು ಬೆಳವಣಿಗೆ:

ಒಂದು ಅಥವ ಎರಡು ಅಂಕಗಳ ಪ್ರಶ್ನೋತ್ತರಗಳು:

1. ಭಾರತ ಯಾವಾಗ ಸ್ವತಂತ್ರವಾಯಿತು?
ಉ: ಭಾರತವು 15 ಆಗಸ್ಟ್ 1947ರಂದು ಸ್ವತಂತ್ರವಾಯಿತು.
2. ಭಾರತದ ಸಂವಿಧಾನವು ಎಂದು ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಬಂದಿತು?
ಉ: ಭಾರತದ ಸಂವಿಧಾನವು 26 ಜನೇವರಿ 1950ರಂದು ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಬಂತು.
3. ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರ್ಎಸ್ಸು ಯಾವಾಗ ಉದಯವಾಯಿತು?
ಉ: ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೇಸ್ಸು 1885ರಲ್ಲಿ ಉದಯವಾಯಿತು.
4. ಯಾವ ಕಾಯಿದೆಯು ಭಾರತದ ಆಡಳಿತಾಧಿಕಾರವನ್ನು ಕಂಪನಿಯಿಂದ ಕ್ರೌನಿಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಿತು?
ಉ: 1858ರ ಭಾರತ ಕೌನ್ಸಿಲ್ ಕಾಯಿದೆಯು ಭಾರತದ ಆಡಳಿತಾಧಿಕಾರವನ್ನು ಕಂಪನಿಯಿಂದ ಕ್ರೌನ್ಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಿತು.
5. ಮಿಂಟೊ ಮಾರ್ಲೆ ಸುಧಾರಣೆಯ ಒಂದು ಮುಖ್ಯಾಂಶವನ್ನು ಸೂಚಿಸಿ.
ಉ: ಮಿಂಟೊ ಮಾರ್ಲೆ ಸುಧಾರಣೆಯ ಒಂದು ಮುಖ್ಯಾಂಶವೆಂದರೆ ಮುಸಲ್ಮಾನರಿಗೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಚುನಾವಣಾ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು.
6. 1919ರ ಕಾಯಿದೆಯ ಒಂದು ಮುಖ್ಯಾಂಶವನ್ನು ಸೂಚಿಸಿ.
ಉ: 1919ರ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ ಕಾಯಿದೆಯ [ಮಾಂಟೆಗೊ ಚೆಲ್ಮ್ಸಫ಼ರ್ಡ್ ಸುಧಾರಣೆಯ] ಒಂದು ಮುಖ್ಯಾಂಶವೆಂದರೆ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ದ್ವಿ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು.
7. ಡಯಾರ್ಕಿ ಎಂದರೇನು?
ಉ: ಡಯಾರ್ಕಿ ಎಂದರೆ ದ್ವೀ ಸರ್ಕಾರ ಎಂದಾಗುತ್ತದೆ.
8. ಶಾಸನಾತ್ಮಕ ಆಯೋಗವನ್ನು ಏಕೆ ರಚಿಸಲಾಯಿತು? ಅದರ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದವರು ಯಾರು?
ಉ: 1919ರ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ ಕಾಯಿದೆಯ ಅನುಷ್ಟಾನವನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿ ಅಗತ್ಯ ಸುಧಾರಣೆಗಳನ್ನು ಶಿಫ಼ಾರಸು ಮಾಡಲು ಶಾಸನಾತ್ಮಕ ಆಯೋಗವನ್ನು ರಚಿಸಲಾಯಿತು. ಅದರ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದವರು ಜಾನ್ ಸೈಮನ್.
9. ಯಾವ ಆಯೋಗವು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಡೊಮಿನಿಯನ್ ಸ್ಥಾನಮಾನ ನೀಡಲು ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಿತ್ತು?
ಉ: 1929ರಲ್ಲಿ ಸೈಮನ್ ಆಯೋಗವು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಡೊಮಿನಿಯನ್ ಸ್ಥಾನಮಾನ ನೀಡಲು ಶಿಫ಼ಾರಸು ಮಾಡಿತ್ತು.
10. ಮೂರನೆಯ ದುಂಡು ಮೇಜಿನ ಸಮ್ಮೇಳನವು ಯಾವಾಗ ಜರುಗಿತು?
ಉ: ಮೂರನೆಯ ದುಂಡು ಮೇಜಿನ ಸಮ್ಮೇಳನವು 1932ರಲ್ಲಿ ಜರುಗಿತು.
11. 1935ರ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ ಕಾಯಿದೆಯ ಒಂದು ಅಂಶವನ್ನು ಬರೆಯಿರಿ.
ಉ: 1935ರ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ ಕಾಯಿದೆಯ ಒಂದು ಮುಖ್ಯಾಂಶವೆಂದರೆ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ದ್ವೀ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು.
12. 1947ರ ಭಾರತ ಸ್ವತಂತ್ರ ಕಾಯಿದೆಯ ಒಂದು ಮುಖ್ಯಾಂಶವನ್ನು ಬರೆಯಿರಿ.
ಉ: 1947ರ ಭಾರತ ಸ್ವತಂತ್ರ ಕಾಯಿದೆಯ ಒಂದು ಮುಖ್ಯಾಂಶವೆಂದರೆ ಭಾರತದ ಮೇಲಿನ ಬ್ರಿಟನ್ ರಾಣಿಯ ಪರಮಾಧಿಕಾರ ಅಂತ್ಯವಾಯಿತು.
13. ಗಡಿ ಗುರುತಿಸುವ ಆಯೋಗದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದವರು ಯಾರು?
ಉ: ಸರ್ ಸಿರಿಜ್ ರ್ಯಾಡ್ಕ್ಲಿಪ್ ಗಡಿ ಗುರುತಿಸುವ ಆಯೋಗದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದರು.
14. ಮಧ್ಯಂತರ ಸರ್ಕಾರವು ಯಾವಾಗ ರಚನೆಯಾಯಿತು?
ಉ: ಮಧ್ಯಂತರ ಸರ್ಕಾರವು 2 ಸೆಪ್ಟಂಬರ್ 1946ರಂದು ರಚನೆಗೊಂಡಿತು.
15. ಯಾವ ಸಭೆಯು ಮಧ್ಯಂತರ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ರಚಿಸಿತು?
ಉ: ಸರ್ವ ಪಕ್ಷಗಳ ಸದಸ್ಯರಿಂದ  ಕೂಡಿದ ಸಂವಿಧಾನ ರಚನಾ ಸಭೆಯಿಂದ ಮಧ್ಯಂತರ ಸರ್ಕಾರವು ರಚೆನೆಗೊಂಡಿತು.
16. ಮಧ್ಯಂತರ ಸರ್ಕಾರವು ಎಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿತ್ತು?
ಉ: ಮಧ್ಯಂತರ ಸರ್ಕಾರವು 15 ಆಗಸ್ಟ್ 1947ರವರೆಗೆ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿತ್ತು.
17. ವೈಸರಾಯ್ನ ಕಾರ್ಯಕಾರಿ ಮಂಡಳಿಯ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದವರು ಯಾರು?
ಉ: ವೈಸರಾಯ್ನ ಕಾರ್ಯಕಾರಿ ಮಂಡಳಿಯ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದವರು ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು.
18. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆ ಯಾವಾಗ ಜರುಗಿತು?
ಉ: ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 1951 ರಿಂದ ಫ಼ೇಬ್ರವರಿ 1952ರವರೆಗೆ ಜರುಗಿತು.
19. ಜಗತ್ತಿನ ಅತೀ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಜಾಸತ್ತಾತ್ಮಕ ದೇಶ ಯಾವುದು?
ಉ: ಭಾರತವು ಜಗತ್ತಿನ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಜಾಸತ್ತಾತ್ಮಕ ದೇಶವಾಗಿದೆ.
20. ಪ್ಯಾರಮೌಂಟ್ಸಿ ಎಂದರೇನು?
ಉ: ಪ್ಯಾರಮೌಂಟ್ಸಿ ಎಂದರೆ ಅಂತಿಮ ಅಧಿಕಾರ ಅಥವ ಪರಮಾಧಿಕಾರ ಎಂದಾಗುತ್ತದೆ. 15/7/1947ರವರೆಗೆ ಭಾರತದ ಮೇಲೆ ಬ್ರಿಟನ್ ರಾಣಿ ಹೊಂದಿದ್ದ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಈ ಪದ ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ.
21. ಆಪರೇಷನ್ ಪೋಲೊ ಎಂದರೇನು?
ಉ: ಹೈದರಾಬಾದ್ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಮೇಲೆ ನಡೆಸಿದ ಪೋಲಿಸ್ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ಆಪರೇಷನ್ ಪೋಲೊ ಎನ್ನುವರು.
22. ಇನ್ಸ್ಟ್ರುಮೆಂಟ್ ಆಫ಼್ ಅಕ್ಸೆಶನ್ ಎಂದರೇನು?
ಉ: ಇನ್ಸ್ಟ್ರುಮೆಂಟ್ ಆಫ಼್ ಅಕ್ಸೆಶನ್ ಎಂದರೆ ವಿಲೀನ ಒಪ್ಪಂದ ಎಂದಾಗುತ್ತದೆ.
23. ಭಾರತ ಸಂವಿಧಾನದ ಯಾವ ವಿಧಿಯು ಕಾಶ್ಮೀರಕ್ಕೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಸ್ಥಾನಮಾನ ನೀಡುತ್ತದೆ?
ಉ: ಭಾರತ ಸಂವಿಧಾನದ 370ನೆಯ ವಿಧಿಯು ಕಾಶ್ಮೀರಕ್ಕೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಸ್ಥಾನಮಾನ ನೀಡಿದೆ.
24. ದೇಶೀಯ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳ ಏಕೀಕರಣದ ರುವಾರಿ ಯಾರು?
ಉ: ದೇಶೀಯ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳ ಏಕೀಕರಣದ ರುವಾರಿ ಸರ್ದಾರ್ ವಲ್ಲಬಾಯ್ ಪಟೇಲ್.
25. ಭಾರತದ ಉಕ್ಕಿನ ಮನುಷ್ಯ ಎಂದು ಯಾರನ್ನು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ?
ಉ: ಸರ್ದಾರ್ ವಲ್ಲಬಾಯ್ ಪಟೇಲರನ್ನು ಭಾರತದ ಉಕ್ಕಿನ ಮನುಷ್ಯ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.
26. ರಾಜ್ಯಗಳ ಪುನರ್ ರಚನಾ ಆಯೋಗವು ಯಾವಾಗ ರಚನೆಗೊಂಡಿತ್ತು?
ಉ: ರಾಜ್ಯಗಳ ಪುನರ್ ರಚನಾ ಆಯೋಗವು 1953ರಲ್ಲಿ ರಚನೆಗೊಂಡಿತು.
27. ರಾಜ್ಯಗಳ ಪುನರ್ ರಚನಾ ಕಾಯಿದೆಯು ಯಾವಾಗ ಜಾರಿಗೊಂಡಿತು?
ಉ: ರಾಜ್ಯಗಳ ಪುನರ್ ರಚನಾ ಕಾಯಿದೆಯು 1956ರಲ್ಲಿ ಜಾರಿಗೊಂಡಿತು.
28. 1956ರಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯಗಳ ಪುನರ್ವಿಂಗಡಣಾ ಕಾಯಿದೆಯಂತೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಎಷ್ಟು ರಾಜ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಬಂದವು?
ಉ: 1956ರಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯಗಳ ಪುನರ್ವಿಂಗಡಣಾ ಕಾಯಿದೆಯಂತೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿ 14 ರಾಜ್ಯಗಳು ಮತ್ತು 6 ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಬಂದವು.
29. ಬಾಂಬೆಯನ್ನು ಯಾವಾಗ ವಿಭಜಿಸಲಾಯಿತು?
ಉ: ಬಾಂಬೆಯನ್ನು 1960ರಲ್ಲಿ ವಿಭಜಿಸಲಾಯಿತು.
30. ಪಂಜಾಬನ್ನು ಯಾವಾಗ ವಿಭಜಿಸಲಾಯಿತು? ಆಗ ಯಾವ ರಾಜ್ಯಗಳು ಉದಯವಾದವು?
ಉ: ಪಂಜಾಬನ್ನು 1966ರಲ್ಲಿ ವಿಭಜಿಸಲಾಯಿತು. ಆಗ ಪಂಜಾಬ್ ಮತ್ತು ಹರಿಯಾಣಾ ರಾಜ್ಯಗಳು ಉದಯಿಸಿದವು.
31. 2014ರಲ್ಲಿ ಯಾವ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ವಿಭಜಿಸಲಾಯಿತು?
ಉ: 2014ರಲ್ಲಿ ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶವನ್ನು ವಿಭಜಿಸಲಾಯಿತು.
32. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಸರ್ಕಾರವನ್ನುಯಾವ ಕಾಯಿದೆಯು  ಪರಿಚಯಿಸಿತು?
ಉ: 1909ರ ಭಾರತ ಪರಿಷತ್ತು ಕಾಯಿದೆಯು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿತು.
33. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿ ಫ಼ೆಡರಲ್ ಅಥವ ಸಂಯುಕ್ತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಯಾವ ಕಾಯಿದೆಯು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಿತು?
ಉ: 1935ರ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ ಕಾಯಿದೆಯು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿ ಫ಼ೆಡರಲ್ ಅಥವ ಸಂಯುಕ್ತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಿತು.
34. ಮೊದಲ ಲೋಕಸಭೆಯ ಸ್ಪೀಕರ್ ಆಗಿದ್ದವರು ಯಾರು?
ಉ: ಮೊದಲ ಲೋಕಸಭೆಯ ಸ್ಪೀಕರ್ ಆಗಿದ್ದವರು G.V.ಮಾಳವಂಕರ್.
35. ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಭಾಷಾಧಾರಿತ ರಾಜ್ಯ ಯಾವುದು?
ಉ: ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಭಾಷಾಧಾರಿತ ರಾಜ್ಯ ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶವಾಗಿದ್ದು 1953ರಲ್ಲಿ ರಚನೆಗೊಂಡಿತ್ತು.
36. ಪ್ರಥಮ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೇಸ್ ಪಕ್ಷವು ಎಷ್ಟು ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಪಡೆದಿತ್ತು?
ಉ: ಪ್ರಥಮ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೇಸ್ ಪಕ್ಷವು 384 ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಪಡೆದಿತ್ತು.
37. PEPSU ವಿಸ್ತರಿಸಿ.
ಉ: PEPSU ವಿಸ್ತರಿಸಿದರೆ ಪಾಟಿಯಾಲಾ ಈಸ್ಟ್ ಪಂಜಾಬ್ ಸೌರಾಷ್ಟ್ರ  ಯೂನಿಯನ್ ಎಂದಾಗುತ್ತದೆ.

ಎರಡು ಅಂಕಗಳ ಪ್ರಶ್ನೋತ್ತರಗಳು:

1. ಫ಼ೆಡರಲ್ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಯಾವಾಗ ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಯಿತು?
ಉ: ಫ಼ೆಡರಲ್ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿ 1935ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಯಿತು.
2. ಬಾಂಬೆಯನ್ನು ಎಷ್ಟು ರಾಜ್ಯಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಯಿತು?ಅವು ಯಾವುವು?
ಉ: ಬಾಂಬೆಯನ್ನು 1960ರಲ್ಲಿ ಎರಡು ರಾಜ್ಯಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಯಿತು. ಆ ರಾಜ್ಯಗಳೆಂದರೆ ಮಹರಾಷ್ಟ್ರ ಮತ್ತು ಗುಜರಾತ್.
3. ಪಂಜಾಬನ್ನು ಎಷ್ಟು ರಾಜ್ಯಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಯಿತು? ಅವು ಯಾವುವು?
ಉ: ಪಂಜಾಬನ್ನು 1966ರಲ್ಲಿ ಎರಡು ರಾಜ್ಯಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಯಿತು. ಆ ರಾಜ್ಯಗಳೆಂದರೆ ಪಂಜಾಬ್ ಮತ್ತು ಹರಿಯಾಣಾ.
4. ಪ್ರಥಮ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಅಥವ ಲೋಕಸಭಾ ಚುನಾವಣೆ ಕುರಿತು ಟಿಪ್ಪಣಿ ಬರೆಯಿರಿ.
ಉ: ಪ್ರಥಮ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶಗಳೆಂದರೆ ಚುನಾವಣೆ ನಡೆದ ಒಟ್ಟು ಲೋಕಸಭಾ ಮತ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ಸಂಖೆ 489,ಮತದಾರರ ಒಟ್ಟು ಸಂಖೆ 176 ಮಿಲಿಯನ್,ಮತಗಟ್ಟೆಗಳ ಸಂಖೆಯು 24000,ಚುನಾವಣಾ ಕಣದಲ್ಲಿದ್ದ ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳ ಸಂಖೆ ಸುಮಾರು 70 ಇತ್ಯಾದಿ.
5. ಡಯಾರ್ಕಿ ಅಥವ ದ್ವೀ ಸರ್ಕಾರ ಪದ್ಧತಿ ಬಗ್ಗೆ ಟಿಪ್ಪಣಿ ಬರೆಯಿರಿ.
ಉ: ಸರ್ಕಾರದ ಆಡಳಿತಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಮೀಸಲು ವಿಷಯ ಹಾಗು ವರ್ಗಾಯಿತ ವಿಷಯ ಎಂದು ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.ಮೀಸಲು ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಕಾರ್ಯಾಂಗದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ಹಾಗು ಆತನ ಯೂರೋಪಿಯನ್ ಮಂತ್ರಿ ಮಂಡಲವು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದು ಶಾಸಕಾಂಗಕ್ಕೆ ಉತ್ತರಿಸಬೇಕಿರಲಿಲ್ಲ.ವರ್ಗಾಯಿತ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಕಾರ್ಯಾಂಗದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ಹಾಗು ಆತನ ಭಾರತೀಯ ಮಂತ್ರಿ ಮಂಡಲವು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದು ಶಾಸಕಾಂಗಕ್ಕೆ ಉತ್ತರಿಸಬೇಕಿತ್ತು.ಇದನ್ನೇ ಡಯಾರ್ಕಿ ಅಥವ ದ್ವೀ ಸರ್ಕಾರ ಪದ್ಧತಿ ಎನ್ನುವರು.
6. ಜಾನ್ ಸೈಮನ್ ಆಯೋಗವನ್ನು ಏಕೆ ರಚಿಸಲಾಯಿತು?
ಉ: 1919ರ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ ಕಾಯಿದೆಯ ಅನುಷ್ಟಾನವನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿ ಅಗತ್ಯ ಸುಧಾರಣೆಗಳನ್ನು ಶಿಫ಼ಾರಸು ಮಾಡಲು ಶಾಸನಾತ್ಮಕ ಜಾನ್ ಸೈಮನ್ ಆಯೋಗವನ್ನು ರಚಿಸಲಾಯಿತು.
7. 1935 ರ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ ಕಾಯಿದೆಯು ಎಷ್ಟು ವಿಧಿಗಳು ಮತ್ತು ಸೆಡ್ಯುಲ್ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ?
ಉ: 1935 ರ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ ಕಾಯಿದೆಯು 321 ವಿಧಿಗಳು,14 ಭಾಗಗಳು ಹಾಗು 10 ಸೆಡ್ಯುಲ್ಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ.
8. ದುಂಡು ಮೇಜಿನ ಸಮ್ಮೇಳನಗಳ ಬಗ್ಗೆ ನಿಮಗೇನು ತಿಳಿದಿದೆ?
ಉ: 1930, 1931 ಹಾಗು 1932ರಲ್ಲಿ ಮೂರು ದುಂಡು ಮೇಜಿನ ಸಮ್ಮೇಳನಗಳು ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿನ ಲಂಡನ್ ನಗರದಲ್ಲಿ ಜರುಗಿದವು.ಇವುಗಳ ಪೈಕಿ ಗಾಂಧೀಜಿ ಎರಡನೆಯ ದುಂಡು ಮೇಜಿನ ಸಮ್ಮೇಳನಕ್ಕೂ ಹಾಗು ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಮೂರು ಸಮ್ಮೇಳನಕ್ಕೂ ಹಾಜರಾಗಿದ್ದರು.
9. ಪುಣಾ ಒಪ್ಪಂದವು ಯಾವಾಗ ಜರುಗಿತು?ಅದರ ವಿಶೇಷವೇನು?
ಉ: ಪುನಾ ಒಪ್ಪಂದವು 1932ರ ಸೆಪ್ಟಂಬರ್ನಲ್ಲಿ ಗಾಂಧೀಜಿ ಮತ್ತು ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ನಡುವೆ ಜರುಗಿತು. ಈ ಒಪ್ಪಂದದಂತೆ ಅಸ್ಪ್ರುಷ್ಯರಿಗೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಮತ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ಬೇಡಿಕೆಯನ್ನು ಕೈ ಬಿಟ್ಟು ಅವರಿಗೆ ಮೀಸಲಾತಿ ನೀಡಲು ನಿರ್ಧರಿಸಲಾಯಿತು.
10. ಕ್ರಿಪ್ಸ್ ಆಯೋಗದ ಎರಡು ಶಿಫ಼ಾರಸುಗಳನ್ನು ತಿಳಿಸಿ?
ಉ: ಕ್ರಿಪ್ಸ್ ಆಯೋಗವು ಎರಡನೇಯ ಮಹಾ ಯುದ್ಧ ಮುಕ್ತಾಯವಾದ ಬಳಿಕ ಭಾರತೀಯ ಸಂವಿಧಾನ ರಚನಾ ಸಭೆಯನ್ನು ರಚಿಸಲು ಮತ್ತು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಡೊಮಿನಿಯನ್ ಸ್ಥಾನಮಾನ ನೀಡಲು ಶಿಫ಼ಾರಸು ಮಾಡಿತ್ತು.
11. ಕ್ಯಾಬಿನೆಟ್ ಮಿಶನ್ ನೀಡಿದ ಶಿಫ಼ಾರಸುಗಳನ್ನು ತಿಳಿಸಿ?
ಉ: ಕ್ಯಾಬಿನೆಟ್ ಮಿಷನ್ ನೀಡಿದ ಶಿಫ಼ಾರಸುಗಳೆಂದರೆ
a.389 ಸದಸ್ಯರಿಂದ ಕೂಡಿದ ಸಂವಿಧಾನ ರಚನಾ ಸಭೆಯನ್ನು ರಚಿಸುವುದು.
b.ಸರ್ವ ಪಕ್ಷಗಳ ಸದಸ್ಯರಿಂದ ಕೂಡಿದ ಮಧ್ಯಂತರ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ರಚಿಸುವುದು.
c.ಭಾರತವನ್ನು ಭಾರತ ಹಾಗು ಪಾಕಿಸ್ತಾನವೆಂದು ವಿಭಜಿಸದಿರುವುದು.
12. ಇನ್ ಸ್ಟ್ರುಮೆಂಟ್ ಆಫ಼್ ಅಕ್ಸೆಶನ್ ಎಂದರೇನು?ಅದರ ವಿಶೇಷವೇನು?
ಉ: ಸರದಾರ್ ಪಟೇಲ್ ದೇಶೀಯ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಭಾರತದ ಒಕ್ಕೂಟಕ್ಕೆ ವಿಲೀನಗೊಳಿಸಲು ತಯಾರಿಸಿದ ಯೋಜನೆಯೇ ಇನ್ಸ್ಟ್ರುಮೆಂಟ್ ಆಫ಼್ ಅಕ್ಸೆಶನ್ ಆಗಿದೆ.ಇದರಂತೆ ದೇಶೀಯ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳು ರಕ್ಷಣೆ,ವಿದೇಶಾಂಗ ಮತ್ತು ಸಂಪರ್ಕಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ತೀರ್ಮಾನಗಳನ್ನು ಭಾರತ ಒಕ್ಕೂಟಕ್ಕೆ ಬಿಟ್ಟು ಕೊಡಬೇಕಾಯಿತು.ಇದಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ ದೇಶೀಯ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳ ರಾಜರಿಗೆ ಉನ್ನತ ಸ್ಥಾನಮಾನ್ಅ ಹಾಗು ಸೂಕ್ತ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ನೀಡಲು ನಿರ್ಧರಿಸಲಾಗಿತ್ತು.
13. ಪಟೇಲ್ ಸ್ಕೀಮ್ ಎಂದರೇನು?
ಉ: ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ದೇಶೀಯ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಮೂರು ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಭಾರತ ಒಕ್ಕೂಟಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸುವ ಅಂದರೆ ಸಣ್ಣ ರಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ಪಕ್ಕದ ರಾಜ್ಯಗಳೊಡನೆ ಸೇರಿಸುವುದು,ಸಣ್ಣಸಣ್ಣ ರಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿ ಹೊಸ ರಾಜ್ಯ ರಚಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಚೀಫ಼್ ಕಮೀಶನರ್ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳನ್ನು ರಚಿಸುವುದನ್ನು ಪಟೇಲ್ ಸ್ಕೀಮ್ ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ.
14. ಭಾರತ ಒಕ್ಕೂಟ ಸೇರಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದ ಮೂರು ಸಂಸ್ಥಾನಗಳಾವುವು?
ಉ: ಜುನಾಗಡ, ಹೈದರಾಬಾದ್ ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರಗಳು ಭಾರತ ಒಕ್ಕೂಟವನ್ನು ಸೇರಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದ್ದವು.
15. ರಾಜ್ಯಗಳ ಪುನರ್ ವಿಂಗಡಣಾ ಆಯೋಗವನ್ನು ಯಾವಾಗ ರಚಿಸಲಾಯಿತು?ಅದರ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಹೆಸರಿಸಿ?
ಉ: ರಾಜ್ಯಗಳ ಪುನರ್ ವಿಂಗಡಣಾ ಆಯೋಗವನ್ನು ಫ಼ಜಲ್ ಅಲಿಯವರ ನೇತ್ರುತ್ವದಲ್ಲಿ 1953ರಲ್ಲಿ ರಚಿಸಲಾಯಿತು.ಈ ಆಯೋಗದ ಇತರ ಸದಸ್ಯರೆಂದರೆ ಹ್ರುದಯನಾಥ ಕುಂಜ್ರು ಹಾಗು K.M ಫ಼ಣೀಕ್ಕರ್.ಈ ಆಯೋಗದ ಸಲಹೆಯಂತೆ ಸಂವಿಧಾನಕ್ಕೆ ಏಳನೆಯ ತಿದ್ದುಪಡಿ ತಂದು 1956ರಲ್ಲಿ ಭಾಷಾಧಾರಿತ ರಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ರಚಿಸಲು ರಾಜ್ಯಗಳ ಪುನರ್ವಿಂಗಡಣಾ ಕಾಯಿದೆಯನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು.
16. ರಾಜ್ಯಗಳ ಪುನರ್ವಿಂಗಡಣಾ ಕಾಯಿದೆಯ ಮುಖ್ಯಾಂಶಗಳಾವುವು?
ಉ: 1956ರ ರಾಜ್ಯಗಳ ಪುನರ್ವಿಂಗಡಣಾ ಕಾಯಿದೆಯ ಮುಖ್ಯಾಂಶಗಳು ಕೆಳಗಿನಂತಿವೆ.
A. A B C D ವರ್ಗದ ರಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸುವುದು.
B ರಾಜ್ಯಗಳು ಹಾಗು ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೆಶಗಳೆಂಬ ಎರಡು ವರ್ಗದ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸುವುದು.
C ರಾಜ ಪ್ರಮುಖ ಹುದ್ದೆಗಳನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸುವುದು.
D ಭಾರತವನ್ನು 14 ರಾಜ್ಯಗಳು ಮತ್ತು 6 ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸುವುದು.
17. ಪ್ರಥಮ ಲೋಕಸಭೆ ಕುರಿತು ಬರೆಯಿರಿ?
ಉ: ಪ್ರಥಮ ಲೋಕಸಭೆಯು 491 ಸ್ಥಾನಗಳಿಂದ ಕೂಡಿತ್ತು. ಇದರಲ್ಲಿ 489 ಸ್ಥಾನಗಳಿಗೆ ಪ್ರಥಮ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆ ನಡೆದವು ಹಾಗು ಇಬ್ಬರು ಆಂಗ್ಲೋ ಇಂಡಿಯ್ನ್ರು ನಾಮಕರಣಗೊಂಡರು. G.V ಮಾವಳಂಕರ್ ಪ್ರಥಮ ಲೋಕಸಭೆಯ ಸ್ಪೀಕರ್[ಅಧ್ಯಕ್ಷ] ಆಗಿದ್ದರು. ಇದರ ಅವಧಿಯು 17 ಏಪ್ರಿಲ್ 1952 ರಿಂದ 4 ಏಪ್ರಿಲ್ 1957 ರವರೆಗೆ ಆಗಿತ್ತು.

ಸಂಭವನೀಯ ಐದು ಅಥವ ಹತ್ತು ಅಂಕಗಳ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು

1. 1919ರ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ ಕಾಯಿದೆ[ಮಾಂಟೆಗೊ ಚೆಲ್ಮ್ಸ್ ಫ಼ರ್ಡ್ ಸುಧಾರಣೆ]ಯ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಬರೆಯಿರಿ?
ಉ: 1909ರ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ ಕಾಯಿದೆಯು ಭಾರತೀಯರ ಆಶಯಗಳನ್ನು ಈಡೇರಿಸುವಲ್ಲಿ ವಿಫಲವಾಯಿತು. ಇದರಿಂದ ಅಸಮಧಾನಗೊಂಡ ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ಸು ಹೋಮ್ ರೂಲ್ ಚಳುವಳಿಯನ್ನು ಕೈಗೊಂಡಿತು. ಆಗ ಭಾರತೀಯರಿಗೆ ಆಡಳಿತದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯ ನೀಡಲು ರಾಜ್ಯ ಮಂತ್ರಿ ಮಾಂಟೇಗೊ ಮತ್ತು ಗೌರ್ನರ್ ಜನರಲ್ ಚೆಲ್ಮ್ಸ್ ಫ಼ರ್ಡ್ ತಯಾರಿಸಿದ ವರದಿ 1919ರ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ ಕಾಯಿದೆ ಎನಿಸಿತು. ಇದರ ಮುಖ್ಯ ಅಂಶಗಳೆಂದರೆ
A. ಆಡಳಿತದ ವಿಷಯಗಳ ವಿಂಗಡಣೆ: ಈ ಕಾಯಿದೆ ಆಡಳಿತದ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಕೇಂದ್ರ ವಿಷಯಗಳು ಹಾಗು ಪ್ರಾಂತ್ಯ ವಿಷಯಗಳು ಎಂದು ವಿಂಗಡಿಸಿತು. ಜೊತೆಗೆ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಮತ್ತೆ ಮೀಸಲು ಮತ್ತು ವರ್ಗಾಯಿತ ವಿಷಯಗಳೆಂದು ವಿಂಗಡಿಸಿತು.
B. ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ದ್ವೀ ಸರ್ಕಾರದ ಜಾರಿ: ಪ್ರಾಂತ್ಯ ಸರ್ಕಾರದ ಆಡಳಿತಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಮೀಸಲು ವಿಷಯ ಹಾಗು ವರ್ಗಾಯಿತ ವಿಷಯ ಎಂದು ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. 28 ಮೀಸಲು ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಕಾರ್ಯಾಂಗದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ಗೌರ್ನರ್ ಹಾಗು ಆತನ ಯೂರೋಪಿಯನ್ ಮಂತ್ರಿ ಮಂಡಲವು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದು ಶಾಸಕಾಂಗಕ್ಕೆ ಉತ್ತರಿಸಬೇಕಿರಲಿಲ್ಲ. 22 ವರ್ಗಾಯಿತ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಕಾರ್ಯಾಂಗದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ಗೌರ್ನರ್ ಹಾಗು ಆತನ ಭಾರತೀಯ ಮಂತ್ರಿ ಮಂಡಲವು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದು ಶಾಸಕಾಂಗಕ್ಕೆ ಉತ್ತರಿಸಬೇಕಿತ್ತು.
C. ದ್ವೀ ಸದನ ಶಾಸಕಾಂಗಕ್ಕೆ ಅವಕಾಶ: ಭಾರತ ಶಾಸಕಾಂಗವು 60 ಸದಸ್ಯರ ಮೇಲ್ಸದನವಾದ ರಾಜ್ಯ ಮಂಡಳಿ ಹಾಗು 144 ಸದಸ್ಯರ ಕೆಳಸದನ ಶಾಸನ ಸಭೆಯಿಂದ ಕೂಡಿತ್ತು.
D. ಭಾರತೀಯರಿಗೆ ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯ: ಗೌರ್ನರ್ ಜನರಲ್ನ ಕಾರ್ಯಕಾರಿ ಮಂಡಳಿಗೆ ಮೂವರು ಭಾರತೀಯ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ನೇಮಿಸಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡಿತು.

2. 1935ರ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ ಕಾಯಿದೆಯ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸಿ?
ಉ: 1919ರ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ಕಾಯಿದೆಯು ಭಾರತೀಯರ ಬೇಡಿಕೆಗಳನ್ನು ಈಡೇರಿಸಲು ವಿಫಲವಾಯಿತು. ಹೀಗಾಗಿ ಗಾಂಧೀಜಿ ಅಸಹಕಾರ ಚಳುವಳಿಯನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿದರು. ಆಗ ಬ್ರಿಟನ್ ಸರ್ಕಾರವು 1919ರ ಕಾಯಿದೆಯ ಅನುಷ್ಟಾನವನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸುಧಾರಣೆಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸಲು ಸೈಮನ್ ಆಯೋಗವನ್ನು ರಚಿಸಿತು. ಇದರ ಶಿಫಾರಸುಗಳನ್ನು ಮೂರು ದುಂಡು ಮೇಜಿನ ಸಭೆಗಳಲ್ಲಿ ಚರ್ಚಿಸಿ ತೀರ್ಮಾನಿಸಲಾದ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಕಾಯಿದೆಯೇ 1935ರ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ಕಾಯಿದೆ. 321 ವಿಧಿಗಳು ಮತ್ತು 10 ಅನುಸೂಚಿಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ್ದ ಈ ಕಾಯಿದೆಯ ಮುಖ್ಯ ಅಂಶಗಳು ಕೆಳಗಿನಂತಿವೆ.
A ಸಂಯುಕ್ತ ಪದ್ಧತಿಯ ಜಾರಿ: ಈ ಕಾಯಿದೆಯು ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಬ್ರಿಟನ್ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ದೇಶೀಯ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ ಸಂಯುಕ್ತ ಸರ್ಕಾರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಹೊಂದಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡಿತು.
B ಅಧಿಕಾರದ ವಿಭಜನೆ: ಈ ಕಾಯಿದೆಯು ಶಾಸನೀಯ ಅಧಿಕಾರಗಳನ್ನು ಕೇಂದ್ರ ಹಾಗು ಪ್ರಾಂತ್ಯ ಶಾಸಕಾಂಗಗಳ ನಡುವೆ ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ವಿಂಗಡಿಸಿತು.
ಅ ಕೇಂದ್ರ ಪಟ್ಟಿ: ವಿದೇಶಾಂಗ, ರಕ್ಷಣೆ, ರೈಲ್ವೆ ಮುಂತಾದ 50 ವಿಷಯಗಳು ಕೇಂದ್ರ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿದ್ದು ಇವುಗಳ ಮೇಲೆ ಕಾಯಿದೆ ರಚಿಸುವ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಕೇಂದ್ರ ಶಾಸಕಾಂಗ ಪಡೆಯಿತು.
ಆ ಪ್ರಾಂತ್ಯ ಪಟ್ಟಿ: ಶಿಕ್ಷಣ, ಪೋಲಿಸ್ ಮುಂತಾದ 54 ವಿಷಯಗಳು ಪ್ರಾಂತ್ಯ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿದ್ದು ಇವುಗಳ ಮೇಲೆ ಕಾಯಿದೆ ರಚಿಸುವ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳ ಶಾಸಕಾಂಗಗಳು ಪಡೆದವು.
ಇ ಸಮವರ್ತಿ ಪಟ್ಟಿ: ವಿವಾಹ, ವಿಚ್ಚೇಧನ, ನಾಗರಿಕ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಮುಂತಾದ 34 ವಿಷಯಗಳು ಸಮವರ್ತಿ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿದ್ದು ಇವುಗಳ ಮೇಲೆ ಕಾಯಿದೆ ರಚಿಸುವ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಕೇಂದ್ರ ಹಾಗು ಪ್ರಾಂತ್ಯ ಶಾಸಕಾಂಗಗಳು ಪಡೆದವು.
ಈ ಶೇಷಾಧಿಕಾರಗಳು: ಮೇಲಿನ ಮೂರು ಪಟ್ಟಿಗೆ ಸೇರದ ಉಳಿಕೆ ವಿಷಯಗಳ ಮೇಲೆ ಕಾಯಿದೆ ರಚಿಸುವ ಅಧಿಕಾರ ಭಾರತದ ಗೌರ್ನರ್ ಜನರಲ್ಗೆ ಸೇರಿತು.
C ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ದ್ವೀ ಸರ್ಕಾರದ ಜಾರಿ: ಈ ಕಾಯಿದೆಯು ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳಲ್ಲಿದ್ದ ದ್ವೀ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಜಾರಿಗೊಳಿಸಿತು. ಇದರಿಂದ ಗೌರ್ನರ್ ಜನರಲ್ ಯುರೋಪಿಯನ್ ಮಂತ್ರಿಗಳ ನೆರವಿನಿಂದ ಮೀಸಲು ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಮಂತ್ರಿಗಳ ನೆರವಿನಿಂದ ವರ್ಗಾಯಿತ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಯಿತು.
D ದ್ವೀ ಸದನ ಶಾಸಕಾಂಗಕ್ಕೆ ಅವಕಾಶ: ಈ ಕಾಯಿದೆಯಂತೆ ಕೇಂದ್ರ ಶಾಸಕಾಂಗ ಎರಡು ಸದನಗಳಿಂದ ಕೂಡಿತು. ರಾಜ್ಯಗಳ ಮಂಡಳಿ ಮೇಲ್ಸದನವಾಗಿದ್ದು 260 ಸದಸ್ಯರಿಂದ ಕೂಡಿತ್ತು. ಇದರಲ್ಲಿ 156 ಸದಸ್ಯರು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳಿಂದ ಹಾಗು 104 ಸದಸ್ಯರು ದೇಶೀಯ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳಿಂದ ನಾಮಕರಣಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಫೆಡರಲ್ ಅಸೆಮ್ಲಿಯು ಕೆಳ ಸದನವಾಗಿದ್ದು 375 ಸದಸ್ಯರಿಂದ ಕೂಡಿತ್ತು. ಇದರಲ್ಲಿ 250ಸದಸ್ಯರು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳಿಂದ ಹಾಗು 125 ಸದಸ್ಯರು ದೇಶೀಯ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳಿಂದ ಆಯ್ಕೆಯಾಗುತ್ತಿದ್ದರು.
E ಫೆಡರಲ್ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಸ್ಥಾಪನೆ: ಈ ಕಾಯಿದೆ ಇಂದಿನ ಸರ್ವೋಚ್ಚ ನ್ಯಾಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಸಮನಾದ ಫೆಡರಲ್ ನ್ಯಾಯಾಲಯವನ್ನು ದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು.
F ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳಿಗೆ ಸ್ವಾಯತ್ತತೆ: ಈ ಕಾಯಿದೆ ಕೇಂದ್ರದ ಹಿಡಿತದಿಂದ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳಿಗೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ನೀಡಿತು. ಇದರಿಂದ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳು ತಮಗೆ ಸರಿತೋರಿದ ತೀರ್ಮಾನಗಳನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳುವಂತಾಯಿತು.

ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ರಾಜಕೀಯ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ 1935ರ ಕಾಯಿದೆ ಮಹತ್ವದ ಮೈಲಿಗಲ್ಲು. ಇಂದಿನ ನಮ್ಮ ಸಂವಿಧಾನಕ್ಕೆ ಈ ಕಾಯಿದೆ ತಳಹದಿಯಾಗಿದೆ. ಈ ಕಾಯಿದೆಯಲ್ಲಿ ಸೂಚಿಸಲಾದ ಫೆಡರಲ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾಗಲಿ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳ ಸ್ವಾಯತ್ತತೆಯಾಗಲಿ ಕಾರ್ಯರೂಪಕ್ಕೆ ಬರಲಿಲ್ಲ. ಜೊತೆಗೆ ಡೊಮ್ಇನಿಯನ್ ಸ್ಥಾನಮಾನವೂ ದೊರಕಲಿಲ್ಲ. ಹೀಗಾಗಿ ಭಾರತೀಯರ ಅಸಮಧಾನ ಮುಂದುವರೆಯಿತು.

3. 1947ರ ಭಾರತ ಸ್ವತಂತ್ರ ಕಾಯಿದೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸಿ?
ಉ: ಎರಡನೆಯ ಮಹಾಯುದ್ಧ ನಡೆದಾಗ ಬ್ರಿಟನ್ ಸರ್ಕಾರ ಭಾರತೀಯರ ಬೆಂಬಲ ಪಡೆಯಲು ಕ್ರಿಪ್ಸ್ ಆಯೋಗವನ್ನು ಕಳುಹಿಸಿತು. ಈ ಆಯೋಗ ನೀಡಿದ ಡೊಮಿನಿಯನ್ ಸ್ಥಾನಮಾನ ಹಾಗು ಸಂವಿಧಾನ ರಚನೆಯ ಭರವಸೆಯನ್ನು ಭಾರತೀಯರು ಒಪ್ಪದೇ 1942ರಲ್ಲಿ ಕ್ವಿಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಚಳುವಳಿ ಆರಂಭಿಸಿದರು. ಈ ನಡುವೆ ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿನಲ್ಲಿ ಚುನಾವಣೆಗಳು ಜರುಗಿ ಲೇಬರ್ ಪಕ್ಷದ ಆಟ್ಲಿ ಪ್ರಧಾನಿಯಾದ. ಆತ ಕಳುಹಿಸಿದ ಕ್ಯಾಬಿನೆಟ್ ಆಯೋಗ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ನೀಡಲು ಒಪ್ಪಿದರೆ ಭಾರತದ ವಿಭಜನೆಗೆ ಒಪ್ಪಲಿಲ್ಲ. ಇದರಿಂದ ಮುಸ್ಲಿಮ್ ಲೀಗ್ ಅಸಮಧಾನಗೊಂಡಿತು. ಕೊನೆಗೆ ಮೌಂಟ್ ಬ್ಯಾಟನ್ ಯೋಜನೆಯಂತೆ 1947ರ ಭಾರತ ಸ್ವತಂತ್ರ ಕಾಯಿದೆ ಜಾರಿಗೊಂಡು ಎಲ್ಲ ವಿವಾದಗಳಿಗೂ ಪರಿಹಾರ ನೀಡಿತು. ಭಾರತ ಸ್ವತಂತ್ರ ಕಾಯಿದೆಯ ಮುಖ್ಯ ಅಂಶಗಳೆಂದರೆ
A. 15 ಆಗಸ್ಟ್ 1947ರಂದು ಭಾರತ ಮತ್ತು ಪಾಕಿಸ್ಥಾನ ಎಂಬ ಎರಡು ದೇಶಗಳು ಉದಯವಾದವು.
B. ಈ ಕಾಯಿದೆಯಂತೆ ಪೂರ್ವ ಬಂಗಾಳ, ಪಶ್ಚಿಮ ಪಂಜಾಬ್, ಸಿಂಧ್, ಬಲೂಚಿಸ್ಥಾನ, ವಾಯುವ್ಯ ಗಡಿ ಪ್ರಾಂತ್ಯ ಮತ್ತು ಅಸ್ಸಾಮ್ನ್ಅ ಸಿಲಹಟ್ ಜಿಲ್ಲೆ ಪಾಕಿಸ್ತಾನಕ್ಕೆ ಹಾಗು ಉಳಿದ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವು. ದೇಶೀಯ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳು ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿರಲು, ಭಾರತ ಅಥವ ಪಾಕಿಸ್ತಾನಕ್ಕೆ ಸೇರಲು ಅವಕಾಶ ಪಡೆದವು.
C. ಭಾರತದ ಮೇಲಿನ ಬ್ರಿಟನ್ ಚಕ್ರವರ್ತಿಯ ಪರಮಾಧಿಕಾರ ಕೊನೆಗೊಂಡಿತು.
.
D. ಭಾರತದ ಗೌರ್ನರ್ ಜನರಲ್ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳ ಗೌರ್ನರ್ಗಳು ಕೇವಲ ನಾಮಮಾತ್ರ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾಗಿದ್ದು ಕಾನೂನು ಮಾಡುವ ಅಧಿಕಾರ ಕಳೆದುಕೊಂಡರು.
E. ಸೆಕ್ರೆಟರಿ ಆಫ್ ಸ್ಟೇಟ್ ಫಾರ್ ಇಂಡಿಯಾ ಹುದ್ದೆ ರದ್ದಾಯಿತು.
F. 15 ಆಗಸ್ಟ್ 1947ರ ಮೊದಲು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಚಕ್ರಾಧಿಪತ್ಯ ಭಾರತದ ಪ್ರದೇಶದ ಮೇಲೆ ಹೊಂದಿದ್ದ ಅಧಿಕಾರವೆಲ್ಲ ರದ್ದಾದವು.
G. 17ಆಗಸ್ಟ್ 1947ರಿಂದ ಸಂವಿಧಾನ ರಚನಾ ಸಭೆಯು ಭಾರತದ ಶಾಸಕಾಂಗವಾಯಿತು.
ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಈ ಕಾಯಿದೆಯಂತೆ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ದೊರೆತರೂ ಅನೇಕ ಗೊಂದಲಗಳು ಮುಂದುವರೆದವು. ದೇಶದ ಏಕೀಕರಣಕ್ಕೆ ಇದರಿಂದ ಪರಿಹಾರ ದೊರೆಯಲಿಲ್ಲ.

4. ಪ್ರಥಮ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆಯನ್ನು ಕುರಿತು ಟಿಪ್ಪಣಿ ಬರೆಯಿರಿ?
ಉ: 26 ಜನೇವರಿ 1950ರಂದು ಸಂವಿಧಾನ ಜಾರಿಗೊಂಡು ಭಾರತ ಸಾರ್ವಭೌಮ, ಪ್ರಜಾಸತ್ತಾತ್ಮಕ ಗಣರಾಜ್ಯವಾಯಿತು. ಜೊತೆಗೆ ಪ್ರಥಮ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆಯು ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ವಯಸ್ಕ ಮತದಾನ ಪದ್ಧತಿಯಂತೆ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 1951 ರಿಂದ ಫ಼ೇಬ್ರವರಿ 1952ರವರೆಗೆ ಜರುಗಿದವು. ಈ ಮೂಲಕ ಸಂವಿಧಾನ ರಚನಾಕಾರರ ಕನಸಿನಂತೆ ಭಾರತದ ಪ್ರಜೆಗಳು ಪ್ರಭುಗಳಾದರು. ಈ ಪ್ರಥಮ ಚುನಾವಣೆಭಾರತವನ್ನು ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಜಾಸತ್ತಾತ್ಮಕ ರಾಷ್ಟ್ರ ಎನಿಸಿತು.
ಚುನಾವಣೆಯ ಮುಖ್ಯಾಂಶಗಳು:
A. ಚುನಾವಣೆ ನಡೆದ ಒಟ್ಟು ಲೋಕಸಭಾ ಸ್ಥಾನಗಳ ಸಂಖೆ 489.
B. ಒಟ್ಟು ಮತಗಟ್ಟೆಗಳ ಸಂಖೆ 2,24,000.
C. ಮತ ನೀಡಲು ಅವಕಾಶ ಪಡೆದ ಮತದಾರರ ಸಂಖೆ 1.76 ಮಿಲಿಯನ್.
D. ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದ ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳ ಸಂಖೆ 70.
E. ಚುನಾವಣಾ ಕಣದಲ್ಲಿದ್ದ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಸಂಖೆ 1800.
ಫಲಿತಾಂಶ ಮತ್ತು ಪಕ್ಷಗಳ ಸ್ಥಾನ:

A. ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ಸು:ಶೇವಾರು ಮತದಾನ 45:ಸ್ಥಾನಗಳು 364.
B. ಭಾರತೀಯ ಕಮ್ಯುನಿಷ್ಟ್ ಪಕ್ಷ:ಶೇವಾರು ಮತದಾನ 3.29:ಸ್ಥಾನಗಳು 16.
C. ಭಾರತೀಯ ಜನಸಂಘ:ಶೇವಾರು ಮತದಾನ 3.06:ಸ್ಥಾನಗಳು 3.
D ಅಖಿಲ ಭಾರತೀಯ ಹಿಂದೂ ಮಹಾ ಸಭಾ:ಶೇವಾರು ಮತದಾನ 0.95:ಸ್ಥಾನಗಳು 4.
E ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಜಾತಿಗಳ ಒಕ್ಕೂಟ:ಶೇವಾರು ಮತದಾನ 2.38:ಸ್ಥಾನಗಳು 2.

ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆಯು ಶಾಂತಿಯುತವಾಗಿತ್ತು. ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪಕ್ಷ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಸ್ಥಾನ ಪಡೆಯಿತು. ಸಂವಿಧಾನ ರಚನಾ ಸಭೆಯ ಬಹುತೇಕ ಸದಸ್ಯರು ಈ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಚುನಾಯಿತರಾದರು. ವಿಷಾದದ ಸಂಗತಿ ಎಂದರೆ ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಮುಂಬೈನಲ್ಲಿ ಸೋತರು. ಈ ಚುನಾವಣೆ ಭಾರತೀಯರ ರಾಜಕೀಯ ಜಾಗ್ರುತಿಯನ್ನು ಸಾಬೀತು ಪಡಿಸಿತು.

5. ಮಧ್ಯಂತರ ಸರ್ಕಾರದ ರಚನೆ ಕುರಿತು ಟಿಪ್ಪಣಿ ಬರೆಯಿರಿ?
ಉ: ಕ್ಯಾಬಿನೆಟ್ ಆಯೋಗದ ಶಿಫಾರಸಿನಂತೆ ಮಧ್ಯಂತರ ಸರ್ಕಾರವು 2 ಸೆಪ್ಟಂಬರ್ 1946ರಂದು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಬಂದಿತು. ಸಂವಿಧಾನ ರಚನಾ ಸಭೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಸರ್ವ ಪಕ್ಷಗಳ ಸದಸ್ಯರಿಂದ  ಮಧ್ಯಂತರ ಸರ್ಕಾರವು ರಚೆನೆಗೊಂಡಿತು. ವೈಸರಾಯ್ನ ಕಾರ್ಯಕಾರಿ ಮಂಡಳಿಯು ಮಧ್ಯಂತರ ಸರ್ಕಾರದ ಮಂತ್ರಿ ಮಂಡಲವಾಗಿದ್ದು ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದ ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ಪ್ರಧಾನಿ ಎನಿಸಿದರು. ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಮಧ್ಯಂತರ ಸರ್ಕಾರ ಸೇರಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದ್ದ ಮುಸ್ಲೀಮ್ ಲೀಗ್ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 1946ರಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ಸೇರಿತು. ಭಾರತಕ್ಕೆ 15 ಆಗಸ್ಟ್ 1947ರಂದು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ದೊರೆಯುವವರೆಗೆ ಮಧ್ಯಂತರ ಸರ್ಕಾರ ಜಾರಿಯಲ್ಲಿತ್ತು. ಈ ಸರ್ಕಾರದಲ್ಲಿದ್ದ ಪ್ರಮುಖ ನಾಯಕರು ಮತ್ತು ಹುದ್ದೆಗಳು ಕೆಳಗಿನಂತಿವೆ.
* ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು::ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ
* ಸರ್ದಾರ್ ಪಟೇಲ್::ಉಪ ಪ್ರಧಾನಿ ಹಾಗು ಗ್ರುಹ ಮಂತ್ರಿ
* ರಾಜೇಂದ್ರ ಪ್ರಸಾದ್::ಕ್ರುಷಿ ಮತ್ತು ಆಹಾರ ಮಂತ್ರಿ [ನಂತರ ಪಿ. ದೇಶ್ಮುಕ್]
* ಜಗಜೀವನರಾಮ್::ಕಾರ್ಮಿಕ ಮಂತ್ರಿ
* ಸರ್ದಾರ್ ಬಲದೇವ್ಸಿಂಗ್::ರಕ್ಷಣಾ ಮಂತ್ರಿ
* ಸಿ. ಎಚ್. ಬಾಬಾ::ಗಣಿ ಮತ್ತು ಇಂಧನ ಮಂತ್ರಿ
* ಲಿಯಾಕ್ವತ್ ಅಲಿಖಾನ್::ಹಣಕಾಸು ಮಂತ್ರಿ [ನಂತರ ಶಣ್ಮುಗಂ ಚಟ್ಟಿ]
* ಅಸಫ್ ಅಲಿ::ರೈಲ್ವೇ ಮತ್ತು ಸಾರಿಗೆ ಮಂತ್ರಿ [ನಂತರ ಜಾನ್ ಮಥಾಯ್]
* ಘಜ್ನಫರ್ ಅಲಿಖಾನ್::ಆರೋಗ್ಯ ಮಂತ್ರಿ [ನಂತರರಾಜಕುಮಾರಿ ಅಮ್ರುತಾ ಕೌರ್]
* ಸಿ. ರಾಜಗೋಪಾಲಾಚಾರಿ::ಶಿಕ್ಷಣ ಹಾಗು ಕಲೆ ಮಂತ್ರಿ [ನಂತರ ಮೌಲಾನಾ ಆಜಾದ್]

ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ 15 ಆಗಸ್ಟ್ 1947ರವರೆಗೆ ಜಾರಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ಮಧ್ಯಂತರ ಸರ್ಕಾರ ಬ್ರಿಟಿಷರ ಅಧಿನವಿದ್ದರೂ ಅಮೇರಿಕ ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವು ದೇಶಗಳೊಡನೆ ಸಂಬಂಧ ಬೆಳೆಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿತು. 1952ರಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಚುನಾಯಿತ ಸರ್ಕಾರ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಗುವವರೆಗೆ ಮಧ್ಯಂತರ ಸರ್ಕಾರ ಕೆಲವು ಬದಲಾವಣೆಯೊಂದಿಗೆ ಹಂಗಾಮಿ ಸರ್ಕಾರ ಎನಿಸಿಕೊಂಡು ಆಡಳಿತ ನಡೆಸಿತು.

6. ಭಾರತ ಒಕ್ಕೂಟಕ್ಕೆ ಜುನಾಗಡ, ಹೈದರಾಬಾದ್ ಮತ್ತು ಜಮ್ಮು ಕಾಶ್ಮೀರಗಳ ವಿಲೀನವನ್ನು ವಿವರಿಸಿ?
ಉ: ಸರದಾರ್ ಪಟೇಲ್ ಇನ್ಸ್ಟ್ರುಮೆಂಟ್ ಆಫ಼್ ಅಕ್ಸೆಶನ್ ಮೂಲಕ ಭಾರತದ ಬಹುತೇಕ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಭಾರತ ಒಕ್ಕೂಟಕ್ಕೆ ಒಳಪಡಿಸಿದರು. ಆದರೆ ಈ ಕೆಳಗಿನ ಮೂರು ರಾಜ್ಯಗಳು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸೇರಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದವು. ಕೊನೆಗೆ ನಾನಾ ಕಾರಣಗಳಿಂದ ಈ ಕೆಳಗಿನ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಒಳಪಟ್ಟವು.

ಜುನಾಗಡ: ಜುನಾಗಡವನ್ನು ಒಬ್ಬ ನವಾಬ ಆಳುತ್ತಿದ್ದನು. ಆತ ಜುನಾಗಡವನ್ನು ಪಾಕಿಸ್ತಾನಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸಲು ತೀರ್ಮಾನಿಸಿದ್ದನು. ಆದರೆ ಜುನಾಗಡದ ಜನರು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸೇರಲು ಬಯಸಿದರು. ನವಾಬನ ತೀರ್ಮಾನದ ವಿರುದ್ಧ ಜನರು ಧಂಗೆ ಎದ್ದರು. ಆಗ ನವಾಬ ಪಾಕಿಸ್ತಾನಕ್ಕೆ ಓಡಿ ಹೋದನು. ಕೊನೆಗೆ ಜನರು ಮತ ನೀಡುವ ಮೂಲಕ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸೇರಲು ಜನಮತ ಗಣನೆಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಧರಿಸಿದಾಗ ಜುನಾಗಡ ಭಾರತ ಒಕ್ಕೂಟಕ್ಕೆ ಸೇರಿತು.

ಹೈದರಾಬಾದ್: ಹೈದರಾಬಾದ್ ದೇಶೀಯ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿಯೇ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡದಾಗಿತ್ತು. ಇದನ್ನು ನಿಜಾಮನು ಆಳುತ್ತಿದ್ದನು. ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದೊಡನೆ ನವೆಂಬರ್ 1947ರಲ್ಲಿ ಒಪ್ಪಂದ ಮಾಡಿಕೊಂಡ ನಿಜಾಮ 1947 ಆಗಸ್ಟ್ 15ರ ಮೊದಲಿನಂತೆ ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿ ಆಡಳಿತ ನಡೆಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದ. ಆದರೆ ನಿಜಾಮನ ದುರಾಡಳಿತದಿಂದ ಹೈದರಾಬಾದ್ ಜನರು ಬೇಸತ್ತಿದ್ದರು. ರೈತರು ಹಾಗು ಮಹಿಳೆಯರು ನಿಜಾಮನ ವಿರುದ್ಧ ಚಳುವಳಿ ನಡೆಸಿದರು. ಈ ಜನರ ಹೋರಾಟಗಳನ್ನು ತಡೆಯಲು ರಜಾಕರು ಎಂಬ ಅರೆ ಸೈನಿಕ ಪಡೆಯನ್ನು ನಿಜಾಮ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದನು ರಜಾಕರು ಮುಸ್ಲಿಮೇತರ ಮಹಿಳೆಯರನ್ನು ಹಿಂಸಿಸಿದರು. ಜೊತೆಗೆ ಹಿಂದುಗಳ ಆಸ್ತಿಪಾಸ್ತಿಯನ್ನು ರಜಾಕರು ನಾಶಗೊಳಿಸಿದರು. ಅಲ್ಲದೇ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ಸು ಹಾಗು ಕಮ್ಯುನಿಷ್ಟ್ ಪಕ್ಷಗಳು ನಿಜಾಮನ ಆಡಳಿತ ಅಂತ್ಯಗೊಳಿಸಿ ಭಾರತ ಸೇರಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದವು. ಈ ನಡುವೆ ನಿಜಾಮ ವಿದೇಶಗಳಿಂದ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರ ಪಡೆದು ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದೊಡನೆ ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಸಿದ್ಧತೆ ನಡೆಸಿದನು. ಕೊನೆಗೆ ಹೈದರಾಬಾದಿನ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಭಾರತದ ಭದ್ರತೆಗೆ ಆತಂಕವೆಂದು ಭಾವಿಸಿದ ಪಟೇಲ್ 1948ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 13 ರಿಂದ 17 ರವರೆಗೆ ಸೈನಿಕ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ನಡೆಸಿ ಹೈದರಾಬಾದನ್ನು ಭಾರತದ ಒಕ್ಕೂಟಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸಿದರು. ಹೈದರಾಬಾದ್ ಮೇಲೆ ಕೈಗೊಂಡ ಈ ಪೋಲಿಸ್ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ಆಪರೇಷನ್ ಪೋಲೊ   ಎನ್ನುವರು. ಇಂದಿಗೂ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 17 ರಂದು ಹೈದರಾಬಾದ್ ವಿಮೋಚನಾ ದಿನವನ್ನು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಜಮ್ಮು ಕಾಶ್ಮೀರ: ಕಾಶ್ಮೀರದ ರಾಜ ಹರಿಸಿಂಗ್ ಹಿಂದೂ ಜನಾಂಗಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದರೆ ಬಹುತೇಕ ಜನರು ಮುಸ್ಲಿಮರಾಗಿದ್ದರು. ಕಾಶ್ಮೀರದ ಜನರು ಭಾರತ ಅಥವ ಪಾಕಿಸ್ತಾನಕ್ಕೆ ಸೇರಲು ಬಯಸದೇ ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿರಲು ಬಯಸಿದರು. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಮ್ಮೇಳನ ಪಕ್ಷದ ನೆರವಿನಿಂದ ಹರಿಸಿಂಗನ ಆಡಳಿತ ಕೊನೆಗೊಳಿಸಲು ಚಳುವಳಿ ನಡೆಸಿದರು. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಕಾಶ್ಮೀರದ ಮುಸ್ಲಿಮರ ಸಂಖೆ ಹಾಗು ಭೌಗೋಳಿಕ ಸಾಮಿಪ್ಯದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಶ್ಮೀರವನ್ನು ಅಕ್ಟೋಬರ್ 1947ರಲ್ಲಿ ಆಕ್ರಮಿಸಲು ಮುಂದಾಯಿತು.

ಕಾಶ್ಮೀರದ ರಾಜ ಹರಿಸಿಂಗ್ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಮ್ಮೇಳನ ಪಕ್ಷದ ಶೇಕ್ ಅಬ್ದುಲ್ಲಾ ಆಕ್ರಮಣದಿಂದ ಕಾಶ್ಮೀರವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವಂತೆ ಭಾರತವನ್ನು ಕೇಳಿಕೊಂಡರು. ಆಗ ವಿಲೀನವಾಗದ ಹೊರತು ಸೈನಿಕ ನೆರವು ಅಸಾಧ್ಯವೆಂದು ಭಾರತ ತಿಳಿಸಿತು. ಹೀಗಾಗಿ 26 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 1947ರಂದು ಹರಿಸಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಶೇಕ್ ಅಬ್ದುಲ್ಲಾ ವಿಲೀನ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದರು. ಕೂಡಲೇ ಭಾರತದ ಸೈನ್ಯ ಕಾಶ್ಮೀರವನ್ನು ತಲುಪಿ ಪಾಕಿಸ್ತಾನವನ್ನು ಹಿಮ್ಮೆಟ್ಟಿಸತೊಡಗಿತು. ಆಗ ಪಾಕ್ ಭಾರತದ ವಿರುದ್ಧ ವಿಶ್ವ ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ದೂರು ನೀಡಿತು. ಭದ್ರತಾ ಮಂಡಳಿಯ ಸೂಚನೆಯಂತೆ ಯುದ್ಧ ನಿಂತಾಗ ಮೂರನೆಯ ಒಂದು ಭಾಗದಷ್ಟು ಕಾಶ್ಮೀರವು ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಹಿಡಿತದಲ್ಲಿ ಉಳಿಯಿತು. ಇದನ್ನು P.O.K ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ. 1950ರಲ್ಲಿ ಭದ್ರತಾ ಮಂಡಳಿ ಭಾರತ ಮತ್ತು ಪಾಕ್ ನಡುವಿನ ಕಾಶ್ಮೀರ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟನ್ನು ಬಗೆ ಹರಿಸಲು ಒವನ್ ಡಿಕ್ಸನ್ ಎಂಬಾತನನ್ನು ನೇಮಿಸಿದರೂ ವಿವಾದ ಪರಿಹಾರವಾಗಲಿಲ್ಲ. ಅಂದಿನಿಂದ ಇಂದಿನವರೆಗೆ ಕಾಶ್ಮೀರದ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು ಮುಂದುವರೆದುಕೊಂಡು ಬಂದಿದೆ.

ಭಾರತ ಸಂವಿಧಾನ ಸಭೆಯು ಕಾಶ್ಮೀರಕ್ಕೆ ಸಂವಿಧಾನದ 370 ವಿಧಿಯ ಮೂಲಕ ಕೆಲ ವಿಶೇಷ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ನೀಡಿತು. ಅದರಂತೆ 1951ರಲ್ಲಿ ಕಾಶ್ಮೀರ ಸಂವಿಧಾನ ರಚನಾ ಸಭೆ ರಚನೆಗೊಂಡು 1954ರಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಜೊತೆಗಿನ ವಿಲೀನ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿತು. ಅಲ್ಲದೇ ನವೆಂಬರ್ 1956ರಲ್ಲಿ ಕಾಶ್ಮೀರ ಸಂವಿಧಾನ ಜಾರಿಗೊಂಡು ಭಾರತದ ಭಾಗವಾಯಿತು. 1965 ಮತ್ತು 1971ರಲ್ಲಿ ಭಾರತ ಮತ್ತು ಪಾಕ್ ನಡುವೆ ಕಾಶ್ಮೀರಕ್ಕಾಗಿ ಯುದ್ಧ ಜರುಗಿದವು. ಇಂದಿರಾಗಾಂಧಿ ಹಾಗು ಶೇಕ್ ಅಬ್ದುಲ್ಲಾ ಒಪ್ಪಂದದಂತೆ 1975ರಿಂದ ಕಾಶ್ಮೀರದ ಪ್ರಧಾನಿ ಹುದ್ದೆಯನ್ನು ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಯಿತು. 1990ರಿಂದ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಕಾಶ್ಮೀರಕ್ಕಾಗಿ ಅಲ್ಲಿ ಉಗ್ರಗಾಮಿಗಳು ಹಿಂಸಾಚಾರ ನಡೆಸಿದ್ದರಿಂದ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಆಡಳಿತ ಹೇರಲಾಗಿತ್ತು. 1999ರಲ್ಲಿ ಪಾಕ್ಇಸ್ತಾನವನ್ನು ಕಾರ್ಗಿಲ್ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಭಾರತ ಸೋಲಿಸಿತು. 2002ರಿಂದ ಚುನಾವಣೆಗಳು ಜರುಗಿ ಪ್ರಜಾಪರ ಆಡಳಿತ ಜರುಗುತ್ತಿದೆ. ಇಂದಿಗೂ ಕಾಶ್ಮೀರ ವಿವಾದ ಜೀವಂತವಾಗಿರುವುದು ಆತಂಕದ ವಿಚಾರ.

7. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಭಾಷಾಧಾರಿತ ರಾಜ್ಯಗಳ ಪುನರ್ ವಿಂಗಡಣೆಯನ್ನು ಸಮರ್ಥಿಸಿರಿ ಅಥವ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಭಾಷೆಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ರಾಜ್ಯಗಳ ಪುನರ್ವಿಂಗಡಣೆಗೆ ಕಾರಣಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸಿ?
ಉ: ಮೋತಿಲಾಲ್ ನೆಹರು ವರದಿಯು ಒಂದು ಪ್ರಾಂತ್ಯ ಸಾಕ್ಷರತೆ ಸಾಧಿಸಲು ಹಾಗು ದಿನನಿತ್ಯದ ಆಡಳಿತವನ್ನು ಉತ್ತಮವಾಗಿ ನಡೆಸಲು ಭಾಷೆಯ ಪಾತ್ರ ಅಪಾರವೆಂದು ಬಹಳ ಹಿಂದೆಯೇ ತಿಳಿಸಿತ್ತು. ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಹಲವೆಡೆ ಭಾಷಾಧಾರಿತ ರಾಜ್ಯಗಳ ಸ್ಥಾಪನೆಗೆ ಹೋರಾಟಗಳು ಜರುಗಿದವು. ಕೆಳಗಿನ ಅಂಶಗಳು ರಾಜ್ಯಗಳ ರಚನೆ ಭಾಷಾಧಾರದ ಮೇಲೆ ಆಗಬೇಕೆನ್ನುವುದನ್ನು ಸಮರ್ಥಿಸುತ್ತವೆ.
A. ಭಾಷೆ ಒಂದು ಪ್ರದೇಶದ ಸಂಸ್ಕ್ರುತಿ ಹಾಗು ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳೊಡನೆ ನಿಕಟವಾಗಿರುತ್ತದೆ.
B. ಮಾತ್ರು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಸರಳವಾಗಿ ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆದು ಸಾಕ್ಷರರಾಗಬಹುದು.
C. ಜನರ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ರಾಜಕಾರಣ ಹಾಗು ಆಡಳಿತ ನಡೆದರೆ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗುವುದು.
D. ಶಿಕ್ಷಣ, ನ್ಯಾಯದಾನ ಮುಂತಾದವನ್ನು ಭಾಷಾಧಾರದ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಸರ್ವರಿಗೂ ನೀಡಬಹುದು.
E. ಏಕ ಭಾಷೆಯ ರಾಜ್ಯ ಜನರ ಸಹಕಾರದಿಂದ ಪ್ರಗತಿ ಹೊಂದಬಹುದು.

ಈ ಮೇಲಿನ ಕಾರಣಗಳಿಂದ ಭಾರತ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಗಳಿಸಿದ ಕೆಲವೇ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಷಾಧಾರಿತ ರಾಜ್ಯಗಳಿಗೆ ಹೋರಾಟ ಹೆಚ್ಚಾದವು. ದೇಶದ ಏಕತೆಗೆ ಆತಂಕವನ್ನು ಅನೇಕ ಸಮೀತಿಗಳು ಸೂಚಿಸಿದರೂ ಹೋರಾಟಕ್ಕೆ ಮಣಿದ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ 1956ರಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯಗಳ ಪುನರ್ವಿಂಗಡಣಾ ಕಾಯಿದೆಯಂತೆ ಭಾಷಾಧಾರಿತ ರಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಿತು. ಈ ಕುರಿತ ಬೇಡಿಕೆಗಳು ಇನ್ನೂ ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಕಂಡು ಬರುತ್ತಿರುವುದು ದೇಶಕ್ಕೆ ಸವಾಲಾಗಿದೆ.

8. ಭಾರತದ ರಾಜ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಿ?
ಉ: ಭಾರತದಲ್ಲಿ 1956 ರ ರಾಜ್ಯಗಳ ಪುನರ್ವಿಂಗಡಣಾ ಕಾಯಿದೆಯಂತೆ ಭಾಷಾಧಾರಿತ ರಾಜ್ಯಗಳು ರಚನೆಗೊಂಡವು.ಆಗ 14 ರಾಜ್ಯಗಳು ಹಾಗು 6 ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳಿದ್ದವು.ಮುಂದೆ ದೊಡ್ಡ ರಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ಕಾರಣಾಂತರಗಳಿಂದ ವಿಭಜಿಸಿದ್ದರಿಂದ ರಾಜ್ಯಗಳ ಸಂಖೆ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಲೇ ಬಂತು.ಪ್ರಸ್ತುತ ಭಾರತದಲ್ಲಿ 29 ರಾಜ್ಯಗಳು ಹಾಗು 7 ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳಿವೆ.ಅವೆಂದರೆ

ಅಸ್ಸಾಮ್, ಅರುಣಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ, ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ, ಬಿಹಾರ, ಚತ್ತೀಸ್ಗಡ, ಗುಜರಾತ್, ಗೋವಾ, ಹರಿಯಾಣ, ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ, ಜಾರ್ಕಂಡ್, ಜಮ್ಮು ಕಾಶ್ಮೀರ, ಕೇರಳ, ಕರ್ನಾಟಕ, ಮಹರಾಷ್ಟ್ರ, ಮಧ್ಯ ಪ್ರದೇಶ, ಮಣಿಪುರ, ಮೇಗಾಲಯ, ಮಿಜೋರಾಂ, ನಾಗಾಲ್ಯಾಂಡ್, ಒಡಿಸ್ಸಾ, ಪಂಜಾಬ್, ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ, ರಾಜಸ್ತಾನ, ಸಿಕ್ಕಿಂ, ತಮಿಳುನಾಡು, ತ್ರಿಪುರ, ತೆಲಂಗಾಣ, ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ, ಉತ್ತರಕಂಡ.
ಸೂತ್ರ: [3A1B1C2G2H2J2K5M1N1O2P1R1S3T2U]

ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ತಿಳಿಸುವುದಾದರೆ ಅಂಡಮಾನ್ ಹಾಗು ನಿಕೋಬಾರ್, ಚಂಡಿಗಡ, ದಾದರಾ ನಗರ್ಹವೇಲಿ, ಧಾಮನ್ ದಿಯೂ, ದೆಹಲಿ, ಲಕ್ಷದ್ವೀಪ ಮತ್ತು ಪಾಂಡಿಚೇರಿ.
ಸೂತ್ರ: [1A1C3D1L1P]

9. ಪಟೇಲ್ ಸ್ಕೀಮ್ ಕುರಿತು ಟಿಪ್ಪಣಿ ಬರೆಯಿರಿ ಅಥವ ದೇಶೀಯ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳ ಏಕೀಕರಣದಲ್ಲಿ ಸರ್ದಾರ್ ಪಟೇಲರ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಿವರಿಸಿ?
ಉ: ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಕ್ಕಿಂತ ಮೊದಲು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ದೇಶೀಯ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳು ಎಂಬ ಆಡಳಿತ ಘಟಕಗಳಿದ್ದವು. ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳನ್ನು ಬ್ರಿಟಿಷರೇನೇರವಾಗಿ ಆಳುತ್ತಿದ್ದರೆ ದೇಶೀಯ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಬ್ರಿಟಿಷರ ಹಿಡಿತದೊಡನೆ ರಾಜಮಹರಾಜರು ಆಳುತ್ತಿದ್ದರು. 1947ರ ಭಾರತ ಸ್ವತಂತ್ರ ಕಾಯಿದೆ ಬ್ರಿಟಿಷ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳನ್ನು ಭಾರತ ಮತ್ತು ಪಾಕಿಸ್ತಾನಕ್ಕೆ ಹಂಚಿತು. ದೇಶೀಯ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳಿಗೆ ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿ ಉಳಿಯಲು, ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸೇರಲು ಅಥವ ಪಾಕಿಸ್ತಾನಕ್ಕೆ ಸೇರಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡಿತು. ಹೀಗಾಗಿ ದೇಶದ ಏಕೀಕರಣ ಒಂದು ಸವಾಲಾಯಿತು.

ಸರದಾರ್ ಪಟೇಲ್  ಗ್ರುಹ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ 560ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದ ಭಾರತವನ್ನು ಏಕೀಕರಿಸಲು ಮುಂದಾದರು. ಇವರಿಗೆ ಗ್ರುಹ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಮೆನನ್ ನೆರವಾದರು. ದೇಶೀಯ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಭಾರತ ಒಕ್ಕೂಟಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸಲು ಸರದಾರ್ ಪಟೇಲ್ ತಯಾರಿಸಿದ ಯೋಜನೆಯೇ ಇನ್ಸ್ಟ್ರುಮೆಂಟ್ ಆಫ಼್ ಅಕ್ಸೆಶನ್ ಆಗಿದೆ.ಇದರಂತೆ ದೇಶೀಯ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳು ರಕ್ಷಣೆ,ವಿದೇಶಾಂಗ ಮತ್ತು ಸಂಪರ್ಕಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ತೀರ್ಮಾನಗಳನ್ನು ಭಾರತ ಒಕ್ಕೂಟಕ್ಕೆ ಬಿಟ್ಟು ಕೊಡಬೇಕಾಯಿತು.ಇದಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ ದೇಶೀಯ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳ ರಾಜರಿಗೆ ಉನ್ನತ ಸ್ಥಾನಮಾನ್ಅ ಹಾಗು ಸೂಕ್ತ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ನೀಡಲು ನಿರ್ಧರಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಈ ವಿಲೀನ ಒಪ್ಪಂದದಂತೆ ಜುನಾಗಡ, ಹೈದರಾಬಾದ್, ಜಮ್ಮು ಕಾಶ್ಮೀರ ಹೊರತು ಪಡಿಸಿ ಎಲ್ಲ ದೇಶೀಯ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳು ಭಾರತ ಒಕ್ಕೂಟವನ್ನು ಸೇರಿದವುಸರ್ದಾರ್ ಪಟೇಲ್ ನಾಯಕತ್ವದಲ್ಲಿ ಈ ಕೆಳಗಿನ ಮೂರು ಹಂತದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ದೇಶೀಯ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳ ವಿಲೀನವನ್ನು ಪಟೇಲ್ ಸ್ಕೀಮ್ ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ..
A. ಸಣ್ಣ ರಾಜ್ಯಗಳ ವಿಲೀನ: ಚಿಕ್ಕ ಪುಟ್ಟ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಅವುಗಳಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡ ದೊಡ್ಡ ರಾಜ್ಯಗಳಿಗೆ ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು. ಹೀಗೆ 216 ರಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ಹತ್ತಿರದ ರಾಜ್ಯಗಳಿಗೆ ವಿಲೀನಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ಇಂತಹ ರಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ಸಂವಿಧಾನದ ಬಿ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು. ಉ: ಒರಿಸ್ಸಾದೊಡನೆ 24, ಕೇಂದ್ರ ಪ್ರಾಂತ್ಯದೊಡನೆ 14 ಇತ್ಯಾದಿ.
B. ಸಣ್ಣ ರಾಜ್ಯಗಳ ಗುಂಪು: ಹಲವು ಸಣ್ಣಸಣ್ಣ ರಾಜ್ಯಗಳು ಸೇರಿ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ರಚಿಸಿಕೊಂಡವು. ಈ ರಾಜ್ಯಗಳ ಆಡಳಿತಗಾರರಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖನಾದವರು ರಾಜಪ್ರಮುಖರಾದರು. ಉ: ಪಾಟಿಯಾಲಾ, ಪೂರ್ವ ಪಂಜಾಬ್ ಮತ್ತು ಸೌರಾಷ್ಟ್ರ ಸೇರಿ ಪೆಪ್ಸು ರಚಿಸಿಕೊಂಡವು.
C. ಚೀಫ್ ಕಮೀಷನರ್ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳು: 61 ಚಿಕ್ಕ ಹಾಗು ಹಿಂದುಳಿದ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರತಾನೇ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿ ಚೀಫ್ ಕಮೀಷನರ್ ಆಡಳಿತಕ್ಕೆ ನೀಡಲಾಯಿತು. ಉ: ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ, ಕೂರ್ಗ್, ಬಿಹಾರ ಇತ್ಯಾದಿ.

ಸರ್ದಾರ್ ಪಟೇಲ್ ಈ ಮೇಲಿನ ಮೂರು ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 560 ದೇಶೀಯ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸಿದರು. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪಟೇಲ್ ದೇಶೀಯ ಸಂಸ್ಥಾನಗಳ ಪ್ರಮುಖರೊಡನೆ ತಾಳ್ಮೆ, ಚತುರತೆ ಹಾಗು ಅನುಕಂಪದಿಂದ ವ್ಯವಹರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಜುನಾಗಡ, ಹೈದರಾಬಾದ್, ಜಮ್ಮು ಕಾಶ್ಮೀರಗಳನ್ನು ಆಯಾ ಸಮಯಕ್ಕೆ ಸೂಕ್ತ ತೀರ್ಮಾನ ಕೈಗೊಂಡು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸುವಲ್ಲಿ ಪಟೇಲ್ ಪಾತ್ರ ಅಪಾರವಾಗಿತ್ತು. ಆಡಳಿತದಲ್ಲಿ ದಕ್ಷರಾಗಿ ಪಟೇಲ್ ಅಪಾರ ದೇಶಾಭಿಮಾನ ಹೊಂದಿ ದೇಶವನ್ನು ಏಕೀಕರಿಸಿದರು. ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಅವರನ್ನು ಭಾರತದ ಉಕ್ಕಿನ ಮನುಷ್ಯ ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ.