ಭಾರತ ರತ್ನ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯ ಕುರಿತ ಮುಖ್ಯ ಅಂಶಗಳು

ಭಾರತದ ಅತ್ಯುನ್ನತ ನಾಗರಿಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿ (ಭಾರತ್ ರತ್ನ): ಮತ್ತು ಫ್ಯಾಕ್ಟ್ಸ್ ಅಟ್ ಎ ಗ್ಲಾನ್ಸ್

ಹೇಮಂತ್ ಸಿಂಗ್

ಫೆಬ್ರವರಿ 26, 2016 15:56 IST

ಭಾರತ್ ರತ್ನ ಎನ್ನುವುದು ಅತ್ಯುನ್ನತ ನಾಗರಿಕ ಗೌರವವಾಗಿದೆ, ಕಲೆ, ಸಾಹಿತ್ಯ, ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಕ್ರೀಡೆಗಳ ಪ್ರಗತಿಗೆ ಅಸಾಧಾರಣವಾದ ಸೇವೆಗಾಗಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸುವುದು. ಭಾರತ ರತ್ನದ ನಿಬಂಧನೆಯನ್ನು 1954 ರಲ್ಲಿ ಪರಿಚಯಿಸಲಾಯಿತು. ಭಾರತ ರತ್ನಕ್ಕೆ ಮಾತ್ರ ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ನೀಡಬೇಕಾದ ಯಾವುದೇ ನಿಬಂಧನೆ ಇಲ್ಲ. ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ತಟಸ್ಥಗೊಳಿಸಿದ ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕ, ತಾಯಿ ತೆರೇಸಾ (1980), ಮತ್ತು ಇಬ್ಬರು ಭಾರತೀಯರು- ಖಾನ್ ಅಬ್ದುಲ್ ಗಾಫರ್ ಖಾನ್ ಮತ್ತು ನೆಲ್ಸನ್ ಮಂಡೇಲಾ ಅವರಿಗೆ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಭಾರತ ರತ್ನ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ವರ್ಷಕ್ಕೆ ನೀಡಬೇಕೆಂದು ಕಡ್ಡಾಯವಲ್ಲ.

ಭಾರತ ರತ್ನ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಬಗ್ಗೆ ಫ್ಯಾಕ್ಟ್ಸ್

ಭಾರತ ರತ್ನ 'ದೇಶದ ಅತ್ಯುನ್ನತ ನಾಗರಿಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯಾಗಿದೆ ... ವಾರ್ಷಿಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಗರಿಷ್ಠ ಮೂರು ನಿರ್ಬಂಧಿಸಲಾಗಿದೆ. ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಯಾವುದೇ ಹಣಕಾಸಿನ ಅನುದಾನವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದಿಲ್ಲ.

1. ಜನವರಿ 2, 1954 ರಂದು ಭಾರತದ ಮಾಜಿ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ರಾಜೇಂದ್ರ ಪ್ರಸಾದ್ ಅವರು ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು.

2. ಪದಕವು ದೇವನಾಗರಿ ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿ ಬರೆದಿರುವ "ಭಾರತ್ ರತ್ನ" ದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪೆಪ್ಪಲ್ ಎಲೆಯಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಇದು ಅದರ ಮೇಲೆ ಸೂರ್ಯನ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಪ್ರಶಸ್ತಿಯ ಹಿಂದಿನ ಭಾಗವು ರಾಜ್ಯ ಲಾಂಛನ ಮತ್ತು ಧ್ಯೇಯವಾಕ್ಯವನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ.

3. ಪರಮ ವೀರು ಚಕ್ರ (ಪಿವಿಸಿ), ಮಹಾ ವೀರ ಚಕ್ರ (ಎಮ್ವಿಸಿ), ಪದ್ಮ ವಿಷ್ಷಣ್, ಪದ್ಮ ಭೂಷಣ್, ಪದ್ಮಶ್ರೀ ಮತ್ತು ಯುದ್ಧ ವೈಭವ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳಂತಹ ಇತರ ನಾಗರಿಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಕೋಲ್ಕತಾದ ಅಲಿಪೋರ್ ಮಿಂಟ್ನಲ್ಲಿ "ಭಾರತ್ ರತ್ನ" ಪದಕಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮತ್ತು ವೀರ್ ಚಕ್ರ (VRC) .

4. ಅದರ ಪ್ರಾರಂಭದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಜೀವಂತ ಜನರು ಈ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗೆ ಅರ್ಹರಾಗಿದ್ದರು. ನಂತರ ಈ ಮಾನದಂಡವನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಲಾಯಿತು.

5. ಪ್ರೈಮ್ ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾದಿಂದ ಪ್ರಶಸ್ತಿದಾರರ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು / ಅಧ್ಯಕ್ಷನಿಗೆ ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.

6. 1954 ರಲ್ಲಿ ಡಾ. ಸರ್ವಪಳ್ಳಿ ರಾಧಾಕೃಷ್ಣನ್, ಸರ್ ಸಿ.ವಿ. ರಾಮನ್ ಮತ್ತು ಚಕ್ರವರ್ತಿ ರಾಜಗೋಪಾಲಾಚಾರಿ ಈ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆದವರು.

7. ಮದರ್ ತೆರೇಸಾ 1980 ರಲ್ಲಿ ಭಾರತ ರತ್ನ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪಡೆದ ಮೊದಲ ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರಾಗಿದ್ದರು.

8. ಖಾನ್ ಅಬ್ದುಲ್ ಘಫಾರ್ ಖಾನ್ (1987) ಮತ್ತು ನೆಲ್ಸನ್ ಮಂಡೇಲಾ (1990) ಇಬ್ಬರು ಭಾರತೀಯರು ಭಾರತ ರತ್ನ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ.

9. ಸಚಿನ್ ತೆಂಡುಲ್ಕರ್ ಮೊದಲ ಕ್ರೀಡಾಪಟು ಮತ್ತು ಕಿರಿಯ ಭಾರತೀಯ ರತ್ನ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಜೇತ.

10. 1992 ರಲ್ಲಿ ಸುಭಾಷ್ ಚಂದ್ರ ಬೋಸ್ ಅವರಿಗೆ ಮರಣೋತ್ತರವಾಗಿ ಭಾರತ ರತ್ನ ನೀಡಲಾಯಿತು. ಆದರೆ ವಿವಾದದಿಂದ (ಸುಭಾಷ್ ಚಂದ್ರ ಬೋಸ್ ಅವರ ಸಾವಿನ ಬಗ್ಗೆ ಯಾವುದೇ ಪುರಾವೆಗಳಿಲ್ಲ) ಅವರ ಕುಟುಂಬವು ಮರಣೋತ್ತರ ವಿಜೇತ ಎಂದು ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಲಿಲ್ಲ. ಭಾರತ ರತ್ನದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಇದು ಕೇವಲ ಒಂದು ಘಟನೆಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಹಿಂಪಡೆದರು.

11. ಭಾರತ ರತ್ನ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಸಚಿನ್ ತೆಂಡುಲ್ಕರ್ ಮತ್ತು ಸಿಎನ್ಆರ್ ರಾವ್ ಅವರಿಗೆ 2013 ರಲ್ಲಿ ನೀಡಲಾಯಿತು.

12. 2014 ರಲ್ಲಿ ಅಟಲ್ ಬಿಹಾರಿ ವಾಜಪೇಯಿ ಮತ್ತು ಮದನ್ ಮೋಹನ್ ಮಾಳವಿಯಾ ಅವರ ಇತ್ತೀಚಿನ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು.

13. 1955 ಮತ್ತು 1971 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಧಾನಿಗಳಾದ ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು (1947-64) ಮತ್ತು ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿ (1966-77, 1980-84) ತಮ್ಮ ಹೆಸರನ್ನು ಅಧ್ಯಕ್ಷರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಹೆಸರನ್ನು ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಲು ಟೀಕಿಸಿದ್ದಾರೆ.

14. ಭಾರತೀಯರಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಆ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ನೀಡಬಾರದು.

15. ವರ್ಷಪೂರ್ತಿ ಭಾರತ ರತ್ನವನ್ನು ನೀಡಬೇಕೆಂದು ಕಡ್ಡಾಯವಲ್ಲ.

16. ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಯಾವುದೇ ಹಣಕಾಸಿನ ಅನುದಾನವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದಿಲ್ಲ.

17. ವಲ್ಲಭಭಾಯಿ ಪಟೇಲ್ ಅವರು (ಮರಣದ ನಂತರ, 116 ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ) ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಮತ್ತು ಗುಲ್ಜರಿಲಾಲ್ ನಂದಾ ಅವರು ಸ್ವೀಕರಿಸುವ ಹಿರಿಯ ಜೀವಂತ ವ್ಯಕ್ತಿ (99 ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ).

ಭಾರತ ರತ್ನದ ಸ್ಥಾನಮಾನವು ಭಾರತೀಯರ ಆದ್ಯತೆಯ ಮೇರೆಗೆ ಏಳನೆಯ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ.

19. ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ವರ್ಷದ ಗರಿಷ್ಠ ಮೂರು ಜನರಿಗೆ ಈ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆಯಬಹುದು (ಆದರೂ 1999 ರಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ಜನರಿಗೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ).

20. ಈ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆದ ಮೊದಲ ಸಂಗೀತಗಾರ ಎಂ.ಎಸ್. ಸುಬ್ಬಲಕ್ಷ್ಮಿ.

ಕೊನೆಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಜೇತರು: ಶ್ರೀ ಅಟಲ್ ಬಿಹಾರಿ ವಾಜಪೇಯಿ ಮತ್ತು ಮದನ್ಮೋಹನ್ ಮಾಲ್ವಿಯ (2015)

2019 ರಲ್ಲಿ ಮೂರು ಜನ ಸಾಧಕರಿಗೆ ನೀಡಲಾಯ್ತು ಅದರಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ನಾನಾಜೀ ದೇಶಮುಖ(ಸಾಮಾಜೀಕ ಸೇವೆ ಅದರಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಮೀಣಾಭೀವೃದ್ಧಿ ಸೇವೆ)  ಶ್ರೀ ಪ್ರಣವ್ ಮುಖರ್ಜಿ (ನಿಸ್ವಾರ್ಥ ರಾಜಕೀಯ ಸೇವೆ) , ಶ್ರೀ ಭೂಫೇನ್ ಹಜಾರಿಖಾ,(ಭಾರತೀಯ ಸಂಗೀತ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಎಲ್ಲೆಡೆ ಪಸರಿಸಿದ್ದು)